Marieke Leijnen
In dit artikel 6 vragen en antwoorden. Direct meer weten over een specifieke onderwerp? Klik dan op één van de links hieronder:
- Wat is een vof?
- De oprichting van een vof
- Een vennootschapscontract
- Aansprakelijkheid van een vof
- Belastingen van een vof?
- Een man/vrouw-firma
1. Wat is een vennootschap onder firma (vof)?
Bij een vennootschap onder firma (vof) start je samen met één of meer andere ondernemers een bedrijf. Het is de bedoeling dat alle vennoten iets inbrengen in de onderneming. Vaak is dit een geldbedrag, maar soms ook goederen of arbeidsuren.
Voor het oprichten van een vof hoef je geen rekening te houden met een minimumkapitaal. Dit maakt de vof extra geschikt als rechtsvorm voor starters.
Verschil tussen vof en eenmanszaak
Een vof heeft op het eerste gezicht veel overeenkomsten met een eenmanszaak. Toch zijn er wel belangrijk verschillen. Een eenmanszaak heeft bijvoorbeeld slechts één eigenaar, terwijl er bij een vof altijd sprake moet zijn van meerdere eigenaren.
Wanneer kies je voor een vof en wanneer voor een bv?
Dit heeft alles te maken met aansprakelijkheid en grootte van het bedrijf. Een bv (besloten vennootschap) geeft aandelen uit en verdeelt de aansprakelijkheid over de aandeelhouders. De risico's worden daarmee beperkt tot het bedrijf zelf. De oprichters en/of eigenaars zijn niet persoonlijk aansprakelijk.
Dat is wel het geval wanneer je een vof opricht. Alle oprichters zijn hierbij zelf aansprakelijk. Ze lopen dan ook het risico om privé op te draaien voor de gemaakte kosten bij financiële tegenslag zoals een failissement.
De inschatting van risico's is dus noodzakelijk bij het maken van je de definitieve keuze voor deze rechtsvorm. Gelukkig kun je altijd nog teruggaan naar de Kamer van Koophandel om de rechtsvorm te wijzigen, mocht je onverhoopt de verkeerde keuze maken.
Eigenschappen besloten vennootschap (bv):
- Wordt opgericht met een notaris;
- Aantrekkelijk vanaf een winst tussen € 100.000 - € 200.000;
- Oprichters/eigenaren niet persoonlijk aansprakelijk;
- Een bv betaalt vennootschapsbelasting over de winst.
Eigenschappen Vennootschap onder firma (vof):
- Kan opgericht worden zonder tussenkomst van een notaris;
- Vooral aantrekkelijk in de opstartfase;
- Oprichters/eigenaren zijn persoonlijk aansprakelijk (privévermogen);
- Een vof betaalt inkomensbelasting over de winst.
Lees ook: 'Wanneer is de keuze voor een bv relevant?'
Speciaal voor starters: de basis in 5 minuten. Een overzicht van wat je nodig hebt om aan de slag te gaan met je boekhouding, inclusief tips.
2. Oprichting van een vof
Het oprichten van een vennootschap onder firma (vof) doe je samen met andere ondernemers. Een vof is juridisch vergelijkbaar met een eenmanszaak, alleen is een vof een samenwerkingsverband tussen een aantal ondernemers.
In de meeste gevallen zijn de vennoten natuurlijke personen (eenmanszaken), maar rechtspersonen (bv’s) zijn ook mogelijk.
Minimumkapitaal
Het oprichten van een vennootschap onder firma is niet moeilijk. Je hebt geen minimumkapitaal nodig, hoeft niet naar de notaris en je kunt je direct inschrijven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK).
Hiervoor breng je een bezoek aan een van de kantoren in jouw regio. De KvK geeft jouw gegevens vervolgens door aan de Belastingdienst, dus dat hoef je zelf niet meer te doen. De kosten voor je KvK-inschrijving zijn eenmalig € 75 (in 2023).
Sinds september 2020 schrijf je de vennoten bij de KvK-inschrijving ook meteen in bij het UBO-register. UBO betekent Ultimate Beneficial Owner, oftewel de mensen die uiteindelijk eigenaar zijn of zeggenschap hebben over het bedrijf. Bij een nieuw bedrijf gebeurt dit meteen bij de KvK-inschrijving.
Lees ook: Inschrijven in het Handelsregister: zo doe je dat.
Schrijf je ondernemingsplan
Wanneer je besluit om een vennootschap onder firma te starten, is het belangrijk om allereerst een ondernemingsplan te schrijven. Hierin beschrijf je niet alleen wat je precies gaat doen, maar ook hoe de markt eruit ziet, wie je concurrenten zijn en hoe je dit financieel gaat aanpakken.
Tip: 'Zo schrijf je een ondernemingsplan (bedrijfsplan) in tien stappen'.
Zijn je medeoprichter en jij wat visueler ingesteld? Dan is het Business Model Canvas misschien wel iets voor jullie. Dit is een methode om je ondernemingsplan in negen blokken te vatten. Download het gratis voorbeeld Business Model Canvas om meteen aan de slag te gaan.
Extra belangrijk bij een vof: een zakelijke rekening
Omdat je bij een vof met meerdere vennoten samenwerkt, is het ook bij deze rechtsvorm extra verstandig om een zakelijke rekening te openen. Zo kan iedereen altijd bij de rekening en straal je professionaliteit uit. Je kunt ook laten vastleggen dat bij grote overboekingen meerdere vennoten moeten tekenen.
Verzekeringen voor een vof
Het is verstandig ook direct de goede verzekeringen af te sluiten voor een vof. Bedenk wat er allemaal zou kunnen gebeuren met je klanten of met elkaar wanneer je de deuren opent. Zorg dus dat je je verzekert tegen ongevallen, criminaliteit, schade, etc. Je bent namelijk als vennoten allemaal 100 procent aansprakelijk voor de schade in geval van een noodlottig ongeval.
Alle verzekeringen op een rij
Het verschilt per ondernemer en bedrijf welke verzekeringen relevant zijn. In elke sector en met elke bedrijfsgrootte loop je namelijk andere risico's. Daarom hebben we een overzicht gemaakt met de belangrijkste verzekeringen voor ondernemers. Welke risico's dek jij af?
Wanneer eventuele schadebedragen niet op je compagnon(s) te verhalen zijn, komen deze lasten dus volledig op jouw schouders terecht. Laat je daarom vooraf goed informeren over bijvoorbeeld een rechtsbijstandverzekering, beroepsaansprakelijkheidsverzekering, bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering, bedrijfsschadeverzekering of opstal-, goederen- en inventarisverzekering.
Vergeet ook geen compagnonsverzekering (voor als er iets met jou of je compagnon gebeurt) en een cyberverzekering af te sluiten. Partijen zoals de Rabobank bieden totale pakketten aan waardoor je volledig, voordelig en veilig verzekerd bent. Dat is een hele geruststelling, waardoor je je toe kunt leggen op het uitbouwen van een succesvolle onderneming.
Personeel aannemen
Een vof kan ook personeel aannemen, net zoals dat gaat bij een eenmanszaak. De administratie die hiermee gepaard gaat, kan eventueel worden uitbesteed via een payrollbedrijf. Het is ook mogelijk dat de vof zelf een loonheffingennummer krijgt van de Belastingdienst. Dat is nodig omdat er loonheffingen moeten worden ingehouden op het salaris van de werknemer, én omdat er aangifte moet worden gedaan.
Als je de juridische zaken met betrekking tot je personeel zelf wilt regelen, denk dan ook aan de benodigde personeelsverzekeringen. Zijn deze verzekeringen relevant voor jullie en jullie bedrijf of niet?
- Aansprakelijkheidsverzekering
Net zoals je die voor jezelf afsluit, is een aansprakelijkheidsverzekering voor je personeel aan te raden. Als werkgevers zijn de eigenaren van een vof namelijk ook aansprakelijk voor het doen en laten (of nalaten) van het personeel. - Verzuimverzekering
Wanneer je medewerker ziek is kan dat tot wel twee jaar salaris kosten. Een verzuimverzekering neemt die kosten uit handen. De premie wordt bepaald aan de hand van de totale loonkosten. - Ongevallenverzekering
Je hoopt dat het je nooit overkomt, maar het kan altijd gebeuren: er is sprake van fysiek letsel of zelfs een overlijden bij een medewerker tijdens de arbeid of het woon-werkverkeer. In dat geval kan een ongevallenverzekering voor personeel deze kosten vergoeden. - Nabestaandenverzekering
In het ergste geval kan de nabestaandenverzekering kosten dekken die ontstaan bij overlijden van een medewerker. De partner ontvangt dan een uitkering.
3. Hoe stel je een vennootschapscontract op?
Het is belangrijk om samen met de andere vennoten goede onderlinge afspraken te maken. Leg deze vast in een vennootschapscontract. Hoewel dit niet verplicht is, geeft zo'n contract over veel zaken duidelijkheid voor alle vennoten. Denk bijvoorbeeld aan het maken (en schriftelijk vastleggen) van afspraken over:
- De duur van een vennootschap;
- Wie wat inbrengt in het bedrijf;
- Contracten met klanten;
- Mogelijke gevolgen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid;
- Omgaan met eventuele conflicten.
Opheffing vof
Het is ook aan te raden om in het vennootschapscontract een stuk te wijden aan afspraken over de mogelijke opheffing van de vof. Wat doe je als het bedrijf onverhoopt failliet gaat of wanneer één van de vennoten uit het bedrijf wil stappen?
Laat je contract altijd nalezen door een financieel of juridisch adviseur. Zo zorg je dat je niet iets belangrijks over het hoofd ziet.
4. Hoe werkt aansprakelijkheid bij een vof?
Dit is voor veel ondernemers het grootste obstakel om een vof op te richten. Omdat de vof geen rechtspersoon is zoals bijvoorbeeld de bv, maar een natuurlijk persoon, is iedere vennoot hoofdelijk aansprakelijk voor het geheel van alle schulden van de vof.
Dit betekent dat als jij een hoge omzet behaalt, maar een vennoot de vof failliet laat gaan, de schuldeisers de schuld ook op jou kunnen verhalen.
Kies je voor de rechtsvorm vennootschap onder firma (vof)? Dan moet je ook rekening houden met aansprakelijkheid. Je zakenpartner(s) en jij kunnen dan namelijk hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld voor eventuele gemaakte schulden van je onderneming.
Géén rechtspersoon
Belangrijk! Een vof is géén rechtspersoon. De vennoten zijn zelf aansprakelijk. Of jij (of één van de andere vennoten) deze schulden daadwerkelijk hebt gemaakt, is niet belangrijk. Schuldeisers zullen zich in veel gevallen in eerste instantie richten op het vermogen van het bedrijf.
Privévermogen
Wanneer het vermogen van het bedrijf te klein is om de schulden af te lossen, kunnen schuldeisers ook aanspraak maken op het privévermogen van de vennoten. Dit kan heel vervelende gevolgen hebben wanneer je bijvoorbeeld in gemeenschap van goederen bent getrouwd.
In dat geval kunnen de schuldeisers namelijk ook aanspraak maken op het privévermogen van je partner. Het is dan ook slim om het opstellen van huwelijkse voorwaarden alsnog te overwegen indien jullie dit nog niet hebben gedaan. Daarmee kun je de aansprakelijkheid op jouw privévermogen flink beperken.
Privé in de problemen
Komt een vennoot in de toekomst privé in de financiële problemen? Dan kunnen schuldeisers niet aan jouw privévermogen komen. Ook het zakelijk vermogen van de vof kan dan niet worden aangesproken. Vraag een notaris naar de mogelijkheden en voorwaarden.
5. Welke belastingen zijn van toepassing op een vof?
Als ondernemer met een vennootschap onder firma krijg je om verschillende redenen te maken met de Belastingdienst. Zo moeten jij en de andere vennoten inkomstenbelasting betalen over jullie deel van de winst.
Fiscale voordelen
Je kunt als ondernemer ook gebruikmaken van fiscale voordelen. Zo kom je bij een vof in veel gevallen in aanmerking voor:
Voor- en nadelen van een vof
Over het algemeen geldt: voor startende ondernemingen waar meer dan 1 persoon aan het roer staat, kan het interessant zijn om een vof te overwegen. De persoonlijke aansprakelijkheid is een groot nadeel, maar de kosten en de drempels zijn laag. Ook zijn de fiscale regelingen gunstig voor een vof, en een switch naar een bv is altijd mogelijk.
- Lees ook: welke rechtsvorm past bij jou?
- Lees ook: 5 aandachtspunten bij een vof
6. Wat is een man/vrouw-firma?
Een man/vrouw-firma is een variant op de standaard vennootschap onder firma (vof), waarbij de vennoten (ook wel 'firmanten' genoemd) partners van elkaar zijn. Ondanks de ouderwetse naam mag je partner natuurlijk ook van dezelfde gender (of non-binair) zijn.
Een voorwaarde is wel dat het werk gelijkwaardig is. Bijvoorbeeld twee huisartsen die samen een praktijk beginnen.
Het voordeel hiervan is dat beide partners gebruik mogen maken van de fiscale voordelen voor ondernemers, waarbij ze uiteraard wel aan de voorwaarden van de Belastingdienst moeten voldoen.
Regels bij een man-vrouwfirma
De juridische en fiscale regels van een man-vrouwfirma zijn hetzelfde als van een vof. Omdat je zowel elkaars partner als vennoot bent, kun je bij een man-vrouwfirma niet de privé-aansprakelijkheid beperken door huwelijkse voorwaarden op te stellen.
Ook als je niet in gemeenschap van goederen bent getrouwd, kunnen schuldeisers aanspraak maken op beide privévermogens.
Verder zijn de regels en oprichtingseisen in principe gelijk aan die van een vof. Een voordeel is dat jullie als zakenpartners allebei gebruik mogen maken van de beschikbare fiscale aftrekposten.
Een nadeel van deze constructie is dat jullie in dit geval ook allebei hoofdelijk aansprakelijk zijn en dat eventuele schuldeisers dus aanspraak kunnen maken op beide privévermogens. Dit geldt óók wanneer jullie niet in gemeenschap van goederen zijn getrouwd.
Veelgestelde vragen over de vof:
- Wat is een vof?
Een vof staat voor vennootschap onder firma. Het is een bedrijf, een vennootschap, waar minimaal 2 personen de oprichter van zijn. - Wat zijn de kenmerken van een vof?
Een vof is meestal wat kleinschaliger dan een bv en is vooral aantrekkelijk voor bedrijven die in de beginjaren zitten. Een vof is op te richten zonder tussenkomst van een notaris, er zijn fiscale voordelen en er kan altijd worden getransformeerd naar een bv. Bij een vof zijn alle oprichters voor de volle 100 procent aansprakelijk als er iets gebeurt. - Wie is er aansprakelijk bij een vof?
Alle oprichters zijn 100 procent aansprakelijk. Dat betekent dat wanneer er een schuld ontstaat of anderszins een financiële kwestie speelt, en één van de oprichters heeft geen eigen vermogen, dat de andere oprichter(s) volledig aansprakelijk is/zijn. Je kunt dit ondervangen via verzekeringen. Lees meer over samen een bedrijf opstarten. - Wanneer een vof en wanneer een bv?
Vooral in het begin is een vof aantrekkelijk, vanwege de lage instapdrempel, geen tussenkomst van een notaris en de fiscale voordelen. Wanneer een bedrijf tussen de € 100.000 - € 200.000 winst behaalt, kan het aantrekkelijk zijn om de aansprakelijkheid af te wentelen op een bv en te transformeren. Een bv is namelijk een rechtspersoon die zelf aansprakelijk kan worden gesteld en failliet kan gaan, een vof is dat niet. Lees verder over de verschillende rechtsvormen.
Ook interessant voor jou
Rechtsvormen: welke vorm past bij jou?
Wanneer kies je als starter voor een bv?
Hoe kan ik samenwerken met andere ondernemers?
