Schijnzelfstandigheid: wanneer loop jij risico?

Bijgewerkt op 08 december 2023
4 min  leestijd
15.280
Schijnzelfstandigheid

Beschouwt de Belastingdienst jouw relatie met je opdrachtgever als een dienstverband? Dan word je als schijnzelfstandige bestempeld, met alle negatieve financiële gevolgen van dien. Dit kan zelfs gebeuren als je al jaren zzp'er bent.

Wat houdt schijnzelfstandigheid in?

Lijkt je relatie met je opdrachtgever erg op loondienst? Dan kan de Belastingdienst bepalen dat er sprake is van een dienstverband en dus schijnzelfstandigheid. Het woord zegt het eigenlijk al, je lijkt zelfstandige, maar bent het eigenlijk niet.

Wanneer ben je schijnzelfstandige?

Je kunt gelukkig zelf controleren of je opdracht niet per ongeluk toch een dienstverband is. De Belastingdienst gebruikt de volgende vragen:

  • Ben je verplicht zélf de klus uit te voeren? Dit is zo als je niet zomaar iemand anders kunt sturen.
  • Is de opdrachtgever de baas en bepaalt hij/zij hoe je de opdracht precies uitvoert? Met andere woorden: is er een gezagsverhouding?
  • Krijg je een vaste vergoeding/loon? Bijvoorbeeld per maand? En krijg je ook betaald als je ziek wordt?

Check hier of de Belastingdienst je als ondernemer ziet.

Wat zijn de gevolgen van schijnzelfstandigheid?

Ziet de Belastingdienst je onverhoopt toch als schijnzelfstandige? Dan heeft dit gevolgen voor jou én voor je opdrachtgever. Op dit moment wordt er niet gehandhaafd op schijnzelfstandigheid, tenzij je kwaadwillend bent.

whitepaper administratie cover

Administratie opzetten?

Speciaal voor starters: de basis in 5 minuten. Een overzicht van wat je nodig hebt om aan de slag te gaan met je boekhouding, inclusief tips.

Download gratis PDF

De gevolgen voor jou als ondernemer zijn niet mals:

Voor de opdrachtgever betekent dit ook extra werk. In loondienst moet de werkgever namelijk loonheffingen inhouden en betalen. Dit zijn:

  • Loonbelasting/premie volksverzekeringen
  • Premies werknemersverzekeringen

  • Inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet (werkgeversheffing Zvw en bijdrage Zvw)

VAR en Wet DBA

Op dit moment wordt er niet op schijnzelfstandigheid gehandhaafd. Tot 2016 was er de VAR-verklaring waarmee zelfstandigen konden bewijzen zelfstandige ondernemers te zijn. In mei 2016 werd de wet DBA ingevoerd, hierbij werd er met modelovereenkomsten gewerkt.

Er ontstond door deze wetswijziging veel onzekerheid onder zowel zelfstandigen als opdrachtgevers en liepen zzp'ers vaker opdrachten mis.

Lees hier alles over de VAR en de wet DBA.

Wet DBA afgeschaft

De wet DBA wordt in 2021 afgeschaft, maar deze einddatum wordt vooralsnog steeds verschoven. Tot 1 oktober 2021 wordt de wet DBA niet gehandhaafd met boetes áchteraf. Wél komt er meer onderzoek naar schijnzelfstandigheid, kwaadwilligen kunnen een boete verwachten. 

De positie van zzp'ers is nog steeds onduidelijk. Het is afwachten op het nieuwe kabinet in 2024.

Webmodule

De webmodule voor zzp'ers moet de Wet DBA gaan vervangen. De online webmodule geeft een opdrachtgeversverklaring af en moet duidelijkheid geven over de arbeidsrelatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. 

Er is in januari 2021 een pilot gestart met deze webmodules. Wanneer de webmodule echt zal starten, hangt af van de wensen van het nieuwe kabinet.

Image
Belastingdienst controleert schijnzelfstandigheid zzp'ers

Belastingdienst controleert op schijnzelfstandigheid zzp'ers

De Belastingdienst zegt nu namelijk dat het sinds oktober 2019 actiever kijkt naar de handhaving van de wet DBA.

Dat betekent dat bedrijven bezoek kunnen krijgen van een belastinginspecteur, die de boeken wil inzien. Als blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, dan kan dat leiden tot zogeheten correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en eventueel ook een boete.

Ze gaan actief op zoek naar arbeidsrelaties waarbij sprake is van:

  • Een (fictieve) dienstbetrekking
  • Duidelijke of opzettelijke schijnzelfstandigheid

Kwaadwillend of niet?

Wist je of had je echt wel kunnen weten dat dit het geval was? Dan ben je kwaadwillend. De Belastingdienst kan je dan direct een boete (correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen)opleggen.

Ben je niet kwaadwillend? Dan geeft de Belastingdienst je tips om (meestal) binnen drie maanden te zorgen dat er geen schijnzelfstandigheid meer is. Doe je dit niet? Dan krijg je alsnog een boete.

Zzp'er met meerdere opdrachtgevers

Volgens de fiscus richten de controles zich vooralsnog alleen op 'kwaadwillende' opdrachtgevers, die bewust de regels aan hun laars lappen. Lees: er is opzettelijk sprake van schijnzelfstandigheid.

Iemand werkt dan voor langere tijd als zzp'er voor dezelfde organisatie onder dezelfde arbeidsvoorwaarden als interne medewerkers.  Feitelijk is er dan sprake van een dienstbetrekking. 

Het gaat om 'kwaadwillende' opdrachtgevers, die bewust de regels aan hun laars lappen.

Loop ik als zzp'er risico?

Heb jij als zzp'er voortdurend meerdere opdrachtgevers? En zit je nergens langer dan een paar maanden? Dan hoef je voor nu nog geen zorgen te maken. Houd wel de nieuwe wetgeving in de gaten.

Er zijn door het kabinet al plannen gepresenteerd die voor jou als zzp'er impact kunnen hebben. Mochten die concreter worden, dan lees je daar natuurlijk bij ons over.

ZZP rekening

De Rabo ZZP rekening, ideaal voor zzp'ers

Betaal alleen voor wat je gebruikt, zonder vaste kosten. 
Bekijk de voordelen

Ook interessant voor jou

Wanneer ben ik ondernemer voor de Belastingdienst?
Het urencriterium: hoe werkt dat?

Meer over personeel

Meer over personeel
ZZP rekening

Breng je financiële administratie op orde voor 2023

Makkelijk onderscheid maken tussen privé en zakelijke uitgaven? Met de Rabo ZZP rekening start je laagdrempelig met weinig kosten: je betaalt alleen voor wat je gebruikt.

Sluiten