Wanneer ben ik ondernemer voor de Belastingdienst?

Bijgewerkt op 25 maart 2024
8 min  leestijd
9.507
Auteur: Marieke Leijnen
Getekende afbeelding van een mannetje dat een checklist omhoog houdt waarvan het eerste vakje is aangekruist

Als je actief bezig bent als ondernemer, dan betekent dat niet automatisch dat je ook ondernemer voor de Belastingdienst bent. Daarvoor moet jouw bedrijf onder andere deelnemen aan het 'economisch verkeer' en winst maken. Controleer aan de hand van deze checklist of je zelfstandig ondernemer bent volgens de fiscus.

In dit artikel leggen we uit hoe je controleert of je volgens de Belastingdienst ondernemer bent. Wil je direct meer weten over een specifiek onderwerp? Klik dan op één van de volgende links:

  1. Wanneer ben je ondernemer?
  2. Doe de Ondernemerscheck
  3. Belastingen als ondernemer
  4. Kleineondernemersregeling (KOR)
  5. Veelgestelde vragen

1. Checklist: wanneer ben je ondernemer?

Om vast te stellen of je ondernemer bent voor de inkomstenbelasting, geldt een aantal criteria. Aan de hand van de vragen in de checklist hieronder wordt bepaald of je als ondernemer wordt gezien: 

  • Maak je winst en zo ja: hoeveel?
    Als je slechts een kleine winst maakt of structureel verlies lijdt, ben je volgens de fiscus geen onderneming.

  • Hoe zelfstandig is jouw onderneming?
    Bepaal jij zelf hoe je jouw werkzaamheden uitvoert en hoe je jouw onderneming inricht? Dan word je sneller gezien als ondernemer.

  • Steek je voldoende tijd in jouw onderneming?
    Ondernemers moeten een minimale hoeveelheid uren werken aan hun bedrijf om aan te tonen dat zij ondernemer voor de Belastingdienst zijn. Je moet voldoen aan het urencriterium van 1.225 uur per kalenderjaar.

  • Is jouw onderneming rendabel? 
    Als dit niet het geval is, ziet de fiscus jouw werk als een hobby en val je in een andere categorie van de inkomstenbelasting.

  • Is er sprake van ondernemersrisico?
    Als je het risico loopt dat opdrachtgevers niet betalen voor geleverde diensten en als je afhankelijk bent van de vraag naar en het aanbod van jouw producten of diensten loop je een ondernemersrisico. Wie risico loopt, wordt als ondernemer beschouwd.

Verder kijkt de Belastingdienst naar de volgende zaken:

  • Heb je voldoende kapitaal om een onderneming te starten?
    Volgens de Belastingdienst dien je over kapitaal te beschikken om te kunnen investeren in bijvoorbeeld reclame, het inhuren van personeel en het afsluiten van verzekeringen.
  • Je moet voor continuïteit kunnen zorgen.
    Dit doe je volgens de fiscus door het bedrijf ook in economisch mindere tijden een tijdje draaiende te kunnen houden.
  • Hoeveel opdrachtgevers heb je?
    Je moet er naar streven om meerdere opdrachtgevers te hebben. Hierdoor verminder je de bedrijfsrisico's en neemt jouw onafhankelijkheid en zelfstandigheid toe. 
  • Promoot je jouw bedrijf?
    Een ondernemer moet zowel offline als online actief laten zien dat hij een bedrijf heeft en dient daarvoor promotie te maken. Dit kan bijvoorbeeld door reclame te maken, een eigen website of een logo te gebruiken.

  • Ben je aansprakelijk voor de schulden van jouw onderneming?
    Als je een eenmanszaak, maatschap of vof hebt, ben je hoofdelijk aansprakelijk voor eventuele schulden en ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting. Is jouw onderneming een rechtspersoon, zoals een bv of nv, dan ben je níet hoofdelijk aansprakelijk voor schulden en dus geen ondernemer volgens de belastingdienst.

whitepaper administratie cover

Administratie opzetten?

Speciaal voor starters: de basis in 5 minuten. Een overzicht van wat je nodig hebt om aan de slag te gaan met je boekhouding, inclusief tips.

Download gratis PDF

2. Doe de Ondernemerscheck

Bij de Ondernemerscheck van de Belastingdienst beantwoord je (anoniem) vragen om vast te stellen of jouw werkzaamheden passen in de voorwaarden die de overheid stelt aan het ondernemerschap. Daarbij kun je denken aan vragen als:

  1. Ga je starten met ondernemen of ben je al een tijdje bezig?
  2. Verkoop je goederen of diensten?
  3. Pleeg je acquisitie?
  4. Ben jij verantwoordelijk voor de financiële gevolgen als je een wanprestatie levert?
  5. Word je doorbetaald bij ziekte?
  6. Is jouw enige opdrachtgever je laatste werkgever?
  7. Bepaal je zelf waar en wanneer jij de werkzaamheden uitvoert?

Nadat je de vragen van de Ondernemerscheck hebt beantwoord, ontvang je per onderdeel jouw status als ondernemer. Je ziet ook of op bepaalde gebieden in de 'gevarenzone' verkeert en hoe je je ondernemerschap op die vlakken kunt 'verstevigen'.

Jaarlijkse Ondernemerscheck

Of je ondernemer bent voor de Belastingdienst kan per jaar verschillen. Door veranderende werkzaamheden, of door nieuwe wet- en regelgeving kan het zijn dat je niet meer voldoet aan alle criteria. Doe daarom ieder jaar opnieuw de Ondernemerscheck om verrassingen te voorkomen.

3. Belastingen als ondernemer

In dit hoofdstuk vind je uitleg over de drie belangrijkste belastingen waarmee je als ondernemer te maken krijgt:


Inkomstenbelasting

De inkomsten die meetellen voor de aangifte inkomstenbelasting voor ondernemers zijn in drie categorieën ingedeeld:

  1. Loon uit dienstbetrekking
  2. Resultaat uit overige werkzaamheden
  3. Winst uit onderneming

1. Loon uit dienstbetrekking 

Als je verplicht bent om de instructies van een opdrachtgever op te volgen of als opdrachtgevers jou tijdens vakantie en ziekte doorbetalen, dan ben je een 'fictieve werknemer'. Er is dan volgens de Belastingdienst sprake van loon uit dienstbetrekking, en jouw opdrachtgever moet in dat geval loonheffingen betalen.

2. Resultaat uit overige werkzaamheden

Als jouw inkomsten níet onder loon uit dienstbetrekking of winst uit onderneming vallen, dan worden deze inkomsten gerekend tot 'resultaat uit overige werkzaamheden'. Je mag in dat geval geen gebruik maken van aftrekposten zoals de startersaftrek en zelfstandigenaftrek.

3. Winst uit onderneming

Voldoe je aan de criteria uit de checklist en ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting? Dan kun je jouw inkomsten beschouwen als 'winst uit onderneming'. 


Vennootschapsbelasting

Als natuurlijk persoon (eenmanszaak, vof etc.) betaal je belasting via de inkomstenbelasting, maar als rechtspersoon (bv, nv, stichting of vereniging) krijg je te maken met de vennootschapsbelasting


Omzetbelasting (btw)

Omzetbelasting oftewel btw is het bedrag aan belasting dat je rekent over aangeboden producten en diensten. In veel gevallen is dat 21% bovenop het bedrag waarvoor je de goederen of diensten verkoopt, soms 9% en heel soms 0%.

Lees hier alles over het hoge tarief van 21%, het lage tarief van 9% en het tarief van 0%.

Vrijstelling van btw

In Nederland zijn er beroepen in bepaalde branches of specifieke werkzaamheden die zijn vrijgesteld van omzetbelasting. Zo hoeven medisch specialisten geen btw af te dragen.

Datzelfde kan gelden voor de erkende kinderopvang, mensen in het onderwijs, uitvaartondernemers of freelance tekstschrijvers die strikt inhoudelijke bijdragen leveren aan een tijdschrift, website of een ander medium. Een volledig overzicht is bij de Belastingdienst te vinden. 

Het 0%-tarief is niet hetzelfde als een vrijstelling van btw-verplichtingen. Wanneer je 0% btw rekent, dan kun je de voorbelasting aftrekken bij het doen van je btw-aangifte. Je mag de betaalde btw dan dus ook weer terugvragen. Bij vrijstelling van btw is dit niet mogelijk.

Btw-aangifte

De meeste ondernemers moeten aangifte over de btw doen. Zodra je jouw onderneming hebt ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, ontvang je een brief van de Belastingdienst waarin staat of, hoe en wanneer je btw-aangifte moet doen. Bij de inschrijving van een eenmanszaak in het Handelsregister van de KvK, ontvang je twee brieven met twee verschillende btw-nummers.

Omzetbelastingnummer

In één brief staat je omzetbelastingnummer (ob-nummer). Dit is het 'oude' btw-nummer dat samenhangt met je burgerservicenummer. Het ob-nummer gebruik je bij de communicatie met de Belastingdienst en dus ook voor je btw- en belastingaangifte.

Btw-identificatienummer

In de tweede brief staat je btw-identificatienummer, dit 'nieuwe' btw-nummer gebruik je op je facturen, offertes, de website en bij transacties binnen de EU.

Lees hier alles over het nieuwe btw-identificatienummer.

4. Kleineondernemersregeling (KOR)

Als kleine ondernemer kun je belastingvoordeel krijgen als je in aanmerking komt voor de kleineondernemersregeling (KOR). Voldoe je hieraan, dan krijg je btw-vrijstelling en vermeld je geen btw meer op je facturen. In sommige gevallen hoef je zelfs geen aangifte omzetbelasting meer te doen.

Voorwaarden KOR: 

  • Je bent ondernemer voor de btw. Je bent btw-ondernemer als je zelfstandig een beroep of bedrijf uitoefent; 
  • Je bedrijf is in Nederland gevestigd, of je hebt hier een vaste inrichting;
  • Je hebt een maximale omzet van € 20.000 per kalenderjaar. 

Let op: je mag geen btw aftrekken als je gebruikmaakt van de Kleineondernemersregeling.

ZZP rekening

De Rabo ZZP rekening, ideaal voor zzp'ers

Betaal alleen voor wat je gebruikt, zonder vaste kosten. 
Bekijk de voordelen

5. Veelgestelde vragen:

  • Hoe weet ik of de Belastingdienst mij ziet als ondernemer?
    De Belastingdienst heeft een aantal criteria opgesteld om te checken of je ondernemer voor de Belastingdienst bent. Jouw bedrijf moet bijvoorbeeld winst maken en je moet zelfstandig je werkzaamheden uitvoeren. .
  • Wat valt er onder een onderneming?
    Een onderneming moet deelnemen aan het 'economisch verkeer' en winst maken. Je leidt zelfstandig het bedrijf en loopt ondernemersrisico.
  • Ben ik ondernemer voor de inkomstenbelasting?
    Met de Ondernemerscheck kun je controleren of de Belastingdienst vindt dat je een onderneming hebt. Daarvoor moet jouw bedrijf onder meer winst maken en moet je ondernemersrisico lopen. Ook moet je kunnen laten zien dat je voldoende tijd steekt in je onderneming.
  • Ben ik ondernemer voor de btw?
    Iedere ondernemer die zich bij de Kamer van Koophandel inschrijft als eenmanszaak krijgt een btw-identificatienummer toegewezen. In principe is iedere ondernemer die zelfstandig een beroep of bedrijf uitoefent dan ook btw-plichtig. In een aantal gevallen kun je vrijstelling krijgen.
Stap 3: Dit moet je regelen voor je lancering

3. Regelen

Dit artikel is onderdeel van de stap ‘3. Regelen’ uit het Stappenplan, Succesvol van start met dit eenvoudige stappenplan.

Meer artikelen

Meer over zzp

Meer over zzp
ZZP rekening

Breng je financiële administratie op orde voor 2023

Makkelijk onderscheid maken tussen privé en zakelijke uitgaven? Met de Rabo ZZP rekening start je laagdrempelig met weinig kosten: je betaalt alleen voor wat je gebruikt.

Sluiten