Zzp'er in het onderwijs: de regels voor 'flexleerkrachten'

Bijgewerkt op 24 oktober 2023
6 min  leestijd
22.965
Auteur: Redactie
Zzp'er in het onderwijs: de regels voor 'flexleerkrachten'

Steeds meer zzp'ers werken in het onderwijs. Wat zijn de voorwaarden om als 'flexleerkracht' aan de slag te gaan? En wat zijn de (fiscale) regels en voorwaarden als je freelancer wordt in het onderwijs?

In dit artikel beschrijven we een aantal belangrijke dingen om te weten vóórdat je aan de slag gaat als flexleerkracht. benieuwd naar een specifiek onderwerp? Klik dan op één van de onderstaande links. 

  1. Hoeveel zzp'ers in het onderwijs?
  2. Wet DBA voor freelancers in het onderwijs
  3. Waar vind je een klus?
  4. Tijdelijke contracten in plaats van freelancen
  5. Rabo SmartPin voor huiswerkbegeleiders

1. Hoeveel zzp'ers in het onderwijs?

Het aantal zzp'ers in het onderwijs is de laatste jaren vrij stabiel. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in 2023 zo'n 100.000 zzp’ers in het onderwijs actief. In totaal staan er in 2023 zo'n 2.444 zelfstandigen voor de klas, een verdubbeling ten opzichte van 5 jaar geleden, zo constateert de KVK. Zij worden ook wel flexleerkrachten genoemd. 

Zzp'er in het onderwijs: let op de schijnzelfstandigheid

Tegelijkertijd liggen deze zelfstandige docenten steeds meer onder vuur. Het hete hangijzer voor de Belastingdienst is namelijk de vraag of zzp'ers überhaupt wel in het onderwijs kúnnen werken.

Een freelance docent werkt volgens een vast rooster en kan daardoor zijn werk niet volledig naar eigen inzicht uitvoeren. Volgens de fiscus is hij daardoor geen zelfstandige, maar een werknemer met een fictieve dienstbetrekking: een schijnzelfstandige dus.

Volgens de Belastingdienst ben je niet zelfstandig wanneer:

  1. Je niet zelf bepaalt of je een vervanger stuurt bij ziekte;
  2. Je meer dan 70% werkt bij dezelfde opdrachtgeverwerkt;
  3. Zelf niets investeert, maar gebruikmaakt van materiaal en middelen van de opdrachtgever.

Criteria Belastingdienst

Maar om als freelancer in het onderwijs gebruik te mogen maken van deze belastingvoordelen, is het wel van belang dat de Belastingdienst je ziet als ondernemer. Je moet aan een aantal belangrijke criteria voldoen. Zo kijkt de fiscus onder andere naar of je:

  • Voldoende winst maakt
  • Meerdere opdrachtgevers hebt
  • Jouw bedrijf voldoende promoot (denk aan een eigen website of het plaatsen van advertenties),
  • Ondernemersrisico loopt
  • Genoeg uren in jouw bedrijf stopt (er geldt een minimaal urencriterium van 1.225 uur per jaar)

Daarnaast moet je als freelancer veel zaken zelf regelen. Je ontvangt geen vakantiegeld of pensioen, bij ziekte kun je niet werken, je moet je administratie opzetten en zelf je belastingaangifte verzorgen. Verder ben je niet automatisch verzekerd tegen bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid. Je moet zelf verzekeringen afsluiten voor de risico's die je loopt en die je graag wilt afdekken.

2. Wet DBA voor freelancers in het onderwijs

De Belastingdienst worstelt al jaren met het aanpakken van schijnzelfstandigheid onder zzp’ers. De maatregelen die worden genomen, verminderen deze constructies, maar gaan tegelijkertijd ten koste van de zzp'ers die wel degelijk meerdere opdrachtgevers hebben.

Denk aan een freelance journalist die een dag per week als docent maatschappijleer werkt of een college geeft over onderzoeksjournalistiek.

Voorbeeld ondernemingsplan zzp

Handig: voorbeeldplan

Wat staat er in een goed ondernemingsplan voor zzp’ers? Download een gratis voorbeeld met tips en cijfers.

Download gratis voorbeeld

Wet DBA zorgt voor verwarring bij zzp'ers

Het onderwijs ligt dus al langer onder de loep en omdat er nog altijd geen eenduidig landelijk beleid is over het inhuren van zzp'ers, weten onderwijsinstellingen vaak niet waar ze aan toe zijn.

Net na de afschaffing van de VAR-verklaring namen ze maar het zekere voor het onzekere: een aantal instellingen stopte met het inhuren van freelance docenten.

De introductie van de modelovereenkomst en de wet DBA hadden de oplossing voor alle onzekerheden moeten zijn, maar zorgden juist voor veel verwarring en discussie.

Handhaving en boetes wet DBA

Er wordt alleen op schijnzelfstandigheid gehandhaafd bij kwaadwillendheid. Dit zijn de 'spelregels' die momenteel gelden:

  1. Opdrachtgevers betalen wel een boete of naheffing als zij na controle door de Belastingdienst én na een waarschuwing de schijnzelfstandigheid voortzetten. De overheid gaat extra onderzoek doen naar bedrijven waarbij er een vermoeden van kwaadwillendheid is. Denk aan bedrijven die veel zzp'ers inhuren tegen zeer lage uurtarieven.  
  2. Blijkt bij een controle dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, maar is er geen sprake van kwaadwillendheid? Dan handhaaft de Belastingdienst nog niet, maar krijg je 'aanwijzingen'. Je moet dan met de aanwijzingen aan de slag gaan om ervoor te zorgen dat er een vaste dienstbetrekking komt óf een relatie zzp-opdrachtgever. 

3. Waar vind je een klus?

Er zijn intussen meerdere websites waar je als flexleerkracht klussen kunt vinden. De bekendste is FlexOnderwijs, een plek voor alle onderwijs-zzp'ers om zonder tussenpartij zich aan te bieden aan potentiële werkgevers. De belangrijkste missie? 'Via flex gaat dit zonder bureau, recruiters, contactverboden, overnameboetes en driepartijenovereenkomsten. Zo blijft onderwijsgeld en -kwaliteit in het onderwijs', zo stelt de website.

4. Tijdelijke contracten in plaats van freelancen

Sommige scholen geven zzp'ers nu ook tijdelijke contracten om geen risico te lopen. Dit heeft voor- en nadelen. Met een tijdelijk contract leg je jezelf vast, je uurtarief keldert, je moet sociale premies afdragen, je raakt een opdrachtgever kwijt en je gewerkte uren tellen niet meer mee voor het urencriterium.

Indien je met een tijdelijk contract twee dagen lesgeeft op een school, dan ben je dus 40% van de werkweek in dienst. Om aan het urencriterium van 1.225 uur te voldoen en als zzp’er in aanmerking te komen voor de fiscale voordelen, moet je de rest van het jaar bijna alle mogelijke uren van de week actief zijn met je onderneming.

Voordelen tijdelijk contract freelance docent

Natuurlijk heeft een tijdelijk contract ook voordelen voor een freelancer. Je bent maandelijks verzekerd van een bepaald inkomen, je krijgt vakantiegeld, de school betaalt de werkgeverspremie voor je ziektekosten, je bouwt pensioen op, je krijgt een dertiende maand én je wordt doorbetaald bij ziekte.

Als je het verder goed regelt, heb je zelfs een AOV - tot een bepaald bedrag, meestal is dit 70% van het loon van je werkgever.

5. Rabo SmartPin voor huiswerkbegeleiders

Dan een voorbeeld uit de praktijk: Mariska van Rijsbergen uit Veldhoven geeft bijles op het gebied van natuur-wis- en scheikunde. Ooit begonnen als bijbaantje met bijles voor de dochter van een vriendin, is haar week tegenwoordig gevuld met 20-24 lessen. Er is zelfs een wachtlijst voor haar bijlessen. 

Rabo SmartPin is voor Mariska de ideale manier om de leerlingen en studenten direct te laten betalen via pin. 'Pinnen in zijn algemeenheid scheelt voor mij een hoop ergernis, omdat ik niet meer actief achter mijn geld aan hoef als er te laat wordt betaald.' Het feit dat haar klanten nu met pin kunnen betalen, scheelt zowel haar als de leerling (of ouders) aanzienlijk veel tijd.

'Grappig is dat leerlingen vroeger regelmatig te laat op de bijles kwamen, omdat ze nog contant geld moesten halen bij de bank. Ik ging dit vervolgens weer storten. Dat voelde als een omgekeerde wereld.'

ZZP rekening

De Rabo ZZP rekening, ideaal voor zzp'ers

Betaal alleen voor wat je gebruikt, zonder vaste kosten. 
Bekijk de voordelen

Freelancen onderwijs: meest gestelde vragen

  • Wat verdien je met freelancen in het onderwijs?
    Als zzp'er of freelancer in het onderwijs verdien je, gemiddeld gesproken, € 70 per uur. We spreken dan wel over het voortgezet onderwijs. Lees de aandachtspunten om als zzp docent aan de slag te gaan.
  • Wat is een tweedegraads bevoegdheid?
    Met een tweedegraads bevoegdheid mag je in de onderbouw van havo/vwo, het vmbo, het voortgezet speciaal onderwijs, het praktijkonderwijs, het mbo en het primair onderwijs lesgeven.
  • Hoe word je gastdocent?
    In principe word je gastdocent door gevraagd te worden door een onderwijsinstelling om les te geven. Je hebt geen bevoegdheid nodig om als gastdocent les te mogen geven.

Meer over mijn branche

Meer over mijn branche
ZZP rekening

Breng je financiële administratie op orde voor 2023

Makkelijk onderscheid maken tussen privé en zakelijke uitgaven? Met de Rabo ZZP rekening start je laagdrempelig met weinig kosten: je betaalt alleen voor wat je gebruikt.

Sluiten