Checklist horecavergunningen

Bijgewerkt op 20 maart 2023
7 min  leestijd
148.293
Auteur: Marieke Leijnen
Getekende afbeelding van een kok en een vrouw met een administratie-document onder haar arm. Op de achtergrond staat een grote 'V' weergegeven.

Als je start in de horeca, krijg je te maken met een aantal verplichte vergunningen. Dat geldt voor iedereen die een café, lunchroom of restaurant wil beginnen. Met deze checklist horecavergunningen zit je gebakken.

In dit artikel bespreken we verschillende horecavergunningen. Direct naar informatie over een specifieke vergunning? Klik dan op een van de onderwerpen hieronder:

  1. Alcoholwet
  2. Exploitatievergunning
  3. Bestemmingsplan horeca
  4. Omgevingsvergunning bouw
  5. Brandveiligheid
  6. Milieuvergunning
  7. Terrasvergunning horeca
  8. Hygiënecode horeca

1. Alcoholwet

Stel, je gaat een horecabedrijf starten 'waar alcoholhoudende dranken voor gebruik ter plaatse worden geschonken'. Dan moet je in ieder geval voldoen aan de Alcoholwet. Die geldt sinds juli 2021 en is de opvolger van de oude Drank- en horecawet. Enkele eigenschappen:

  • Er gelden nu strengere regels aan het stunten met prijzen van drank;
  • Koopt iemand drank en je twijfelt over de leeftijd, dan ben je verplicht om een ID te vragen;
  • Gemeenten zijn bevoegd om happy hours aan banden te leggen;
  • 14- en 15-jarige VMBO-scholieren mogen tijdens een stage in de horeca in het kader van hun opleiding alcohol schenken.

Ga naar de website van branchevereniging Koninklijke Horeca Nederland voor een lijst met alle wijzigingen die gelden sinds 1 juli 2021.  

Wat staat er in de Alcoholwet?

In augustus 2022 vonden de laatste wijzigingen plaats in deze wet. Met de Alcoholwet wil de overheid de verkoop van alcohol op een verantwoorde manier laten plaatsvinden. Er zijn daarom regels opgesteld voor de verkopers van alcohol in de horeca, maar ook voor (specialistische) winkels als supermarkten en slijterijen.

De gemeente is verantwoordelijk voor het houden van toezicht op de naleving van de Alcoholwet. Overtreed je een regel, dan kan de gemeente je een boete opleggen. 

Wat zijn de eisen voor een horecaondernemer?

Je moet als horecaondernemer in ieder geval in het bezit zijn van één van deze verklaringen:

  • diploma 'Sociale hygiëne register';
  • 'Verklaring Vakbekwaamheid afgegeven op artikel 41'.

Register sociale hygiëne

Het register sociale hygiëne wordt beheerd door de Landelijke commissie sociale hygiëne. Het diploma sociale hygiëne is veel breder dan alleen regels en kennis over alcohol (schenken). Sociale hygiëne slaat eigenlijk op alle aspecten van de horeca: gastvrijheid, wet- en regelgeving over horeca en personeel, hygiëne, drugs, gokken en het omgaan met gasten.

De erkenning van het diploma geldt voor een periode van vijf jaar. De kosten voor het inschrijven in het register en het afgeven van een verklaring, worden betaald door de aanvrager. Doorgaans is dit het opleidingsinstituut waar je de opleiding volgt voor het behalen van je diploma sociale hygiëne.

2. Exploitatievergunning horeca

Ondernemers die een restaurant of café starten, moeten in sommige gemeenten een exploitatievergunning horecabedrijf aanvragen.

Dit is een vergunning van de gemeente waarin je toestemming krijgt om een horecabedrijf te starten. Per gemeente verschillen de voorwaarden waar je aan moet voldoen, dus dit moet je altijd controleren bij de gemeente waarin je een bedrijf start.

Algemene Plaatselijke Verordening (APV)

Deze voorwaarden hebben te maken met de openbare orde en veiligheid en staan in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) vermeld. Je kunt de exploitatievergunning horecabedrijf digitaal aanvragen via de berichtenbox van Mijn Overheid.

Let op! Besluit je op een later moment om een terras te gaan exploiteren of van rechtsvorm te veranderen? Dan moet je de huidige exploitatievergunning wijzigen of een nieuwe vergunning aanvragen.

3. Bestemmingsplan horeca

Het bestemmingsplan is gemeentelijk bepaald en geeft voor een specifiek stuk grond aan wat er aan deze ruimte mag worden veranderd. Zo staat hierin bijvoorbeeld vermeld of op een specifieke plek een horecaonderneming mag komen. Ook lees je de maximale afmetingen van het bouwwerk.

Structuurvisies

Daarnaast kun je te maken krijgen met structuurvisies, waarin de gemeenten en provincies een beschrijving geven van mogelijke ruimtelijke ontwikkelingen. Die kunnen impact hebben op jouw plannen.

Structuurvisies en de ontwerpen voor toekomstige bestemmingsplannen kun je inzien bij de gemeente of provincie en via Ruimtelijkeplannen.nl

Star­ten on­danks be­stem­mings­plan

Past jouw toekomstige horecavestiging niet in het bestemmingsplan, maar wil je toch een bedrijf starten op die locatie? Onderzoek dan of het mogelijk is om het bestemmingsplan te wijzigen of vraag een omgevingsvergunning aan voor het 'handelen in strijd met regels ruimtelijke ordening'.

zakelijke rekening afbeelding

Horecabedrijf starten?

Dan profiteer je bij Rabobank van Startersvoordeel en is je zakelijke rekening de eerste 6 maanden gratis. Zo start je nóg sterker.

Meer weten

4. Omgevingsvergunning: bouw

Als je een bedrijfspand wil (ver)bouwen dan heb je vaak een omgevingsvergunning nodig. Deze wordt verstrekt door de gemeente. Ook voor het (gedeeltelijk) slopen van gebouwen en voor handelingen met gevolgen voor beschermde monumenten, is in veel gevallen een omgevingsvergunning verplicht.

Aanvragen omgevingsvergunning bouw

De gemeente heeft na de aanvraag maximaal acht weken de tijd om een beslissing te nemen. De gemeente heeft de mogelijkheid om deze beslistermijn eenmalig met zes weken te verlengen, maar de meeste omgevingsvergunningen worden binnen acht weken verstrekt. 

De gemeente is verplicht om te melden of ze de beslistermijn wil verlengen. Wanneer de gemeente de maximale termijn van veertien weken (acht weken + eenmalig zes weken) niet haalt, wordt de omgevingsvergunning automatisch verleend. Het aanvragen van een omgevingsvergunning bouw verloop via het omgevingsloket.

5. Omgevingsvergunning: brandveiligheid

Voor het brandveilig gebruiken van een gebouw of ander bouwwerk, moet je volgens de wet een aantal maatregelen nemen. Daarbij zijn de algemene voorschriften uit het Besluit brandveilig gebruik bouwwerken leidend.

Voor de meer risicovolle soorten gebruik (zoals bij een hotel) is het bovendien nodig om een 'omgevingsvergunning voor brandveilig gebruik' aan te vragen of een gebruiksmelding te doen. 

Aanvraag omgevingsvergunning brandveilig gebruik

In afwachting van je omgevingsvergunning brandveilig gebruik mag je het pand niet gebruiken. Vraag daarom de omgevingsvergunning op tijd aan. Deze procedure kan maximaal een half jaar (26 weken) duren, dus houd hier vooraf rekening mee.

6. Milieuvergunning

Een onderdeel van de omgevingsvergunning is de milieuvergunning. Als jouw horecabedrijf het milieu niet of weinig belast, val je onder het zogenoemde 'lichte regime'. In dat geval moet je je houden aan de algemene regels van het Activiteitenbesluit.

Er zijn ook bedrijven die het milieu zwaar belasten door bijvoorbeeld uitstoot of productie van gevaarlijke stoffen. Zij moeten hun bedrijfsactiviteiten melden bij de gemeente. Een horecabedrijf valt meestal niet in deze tweede categorie.

7. Terrasvergunning horeca

Voor het plaatsen van een terras, op je eigen terrein of in de openbare ruimte, heb je in de meeste gemeenten een terrasvergunning nodig. Het gebruik van een terras mag nooit schade toebrengen aan de weg, gevaar opleveren voor weggebruikers of een belemmering vormen voor het beheer en onderhoud van de weg.

Let op: een terras is alleen toegestaan bij een gevestigde horecazaak. De voorwaarden kunnen per gemeente verschillen.

Voorwaarden terrasvergunning

Je krijgt alleen een vergunning voor een terras dat dicht bij je horecazaak ligt, omdat het terras te belopen moet zijn voor het personeel. Hoe lang het terras open mag en tot welk tijdstip je er alcohol mag schenken, bepaalt de gemeente. Deze stelt ook de overige eisen aan het terras, zoals de grootte en het type stoelen dat is toegestaan.

8. Hygiënecode horeca

Horecabedrijven werken volgens de regels van de Hygiënecode. In deze code worden processen beschreven die kenmerkend zijn voor horecabedrijven. 

HACCP

Alle bedrijven die met levensmiddelen werken, moeten dit op hygiënische wijze doen. Daarvoor is via Europese regelgeving een uitgebreide norm opgesteld: de HACCP

Let op, er zijn uitzonderingen!

  • Voor ijsbereiders geldt een aparte code;
  • Voor bereiders van bijvoorbeeld sushi, wildvlees of shoarma en döner gelden aanvullende regels.

Voorbeeld ondernemingsplan horeca - Cover

Voorbeeld ondernemingsplan horeca

  • Vergroot je kansen op een succesvolle start
  • Een compleet plan met handige tips
Download gratis voorbeeld

Veelgestelde vragen over horecavergunningen:

  • Welke regelingen zijn er voor een horecaondernemer? Als horecabedrijf moet je aan een aantal regels voldoen. Zo heb je een exploitatievergunning nodig en zijn er omgevingsvergunningen en milieuvergunningen waar je zeker naar moet kijken. Ook heb je te maken met de hygiënecode en geldt sinds 2021 de nieuwe Alcoholwet. Die stelt strenge voorwaarden aan het schenken van alcohol.
  • Mag ik een terras plaatsen?  Daar heb je in de meeste gemeenten een terrasvergunning voor nodig. Ook als je de stoelen op je eigen terrein neerzet. De voorwaarden verschillen nog wel eens per gemeente. Het mag in ieder geval geen gevaar opleveren voor weggebruikers.
  • Wat staat er in de nieuwe Alcoholwet? De Alcoholwet is in plaats gekomen van de oude Drank- en Horecawet. Er gelden strengere regels voor het prijsstunten met drank. Gemeenten mogen happy hours (2 voor de prijs van 1) verbieden en je bent als uitbater verplicht om bij twijfel over de leeftijd naar een ID te vragen. 

Meer over horeca

Meer over horeca
Ondernemingsplan

Gratis ondernemingsplan voorbeelden!

Kun je wel wat hulp gebruiken bij het maken van je ondernemingsplan? Download gratis de voorbeeld ondernemingsplannen, ieder gericht op een bepaalde branche. Zo ga jij sterker van start!

Sluiten