De meest voorkomende oorzaken van ziekteverzuim
Er zijn verschillende redenen waarom werknemers verzuimen. De meest voorkomende oorzaken volgens het CBS in 2024 waren:
Onder werk gerelateerde verzuimklachten bij werknemers komen te hoge werkdruk, besmetting op het werk of lichamelijk te zwaar werk, veel voor volgens het CBS.
Welke soorten verzuim zijn er?
Er zijn verschillende vormen van verzuim. Iemand kan namelijk uitvallen door een verkoudheid of griepje, maar ook voor een langere periode. Door bijvoorbeeld een burn-out.
De bekendste soorten van verzuim zijn:- Kort verzuim
Bij kortdurend verzuim kan je denken aan een griepje, een migraineaanval of een verkoudheid. Meestal is deze verzuimperiode binnen een week opgelost, waardoor de schade voor een onderneming beperkt blijft en je hoeft doorgaans geen vervanging te regelen. - Frequent kortdurend verzuim
Wanneer een werknemer met (grote) regelmaat kort verzuimt noemen we dat frequent kortdurend verzuim. Meestal ligt niet ziekte zoals een griepje, maar andere factoren als oorzaak van dit type verzuim. Denk aan stress, psychische klachten, oplopende werkdruk of spanningen op de werkvloer. Voor een werkgever is dit een sein om in te grijpen voordat een werknemer voor een langere tijd uitvalt. - Middellang verzuim
Er wordt van middellang verzuim gesproken wanneer een medewerker 1 tot 6 weken ziek is. Dit bepaalde type verzuim kan soms voorkomen in bepaalde periodes, zoals bijvoorbeeld het griepseizoen. - Langdurend verzuim
Is een werknemer langer dan 6 weken ziek? Dan is er sprake van langdurend verzuim.
Wat kost verzuim jou als ondernemer?
Hier is geen exact prijskaartje aan te hangen. Wanneer een werknemer uitvalt voor een langere periode, kan dat voor jou als werkgever wel snel oplopen in de kosten. Globale kosten waar je aan kan denken:
Verder is het verplicht om een dossier bij te houden, met gespreksverslagen en gemaakte afspraken. Doe je dit niet of onvoldoende, dan kun je een loonsanctie krijgen. Je wordt dan als werkgever verplicht het loon van je werknemer maximaal 52 weken langer door te betalen. De loondoorbetalingsperiode wordt door deze loonsanctie dan dus verlengd tot maximaal 156 weken.
Verzuimverzekering (werknemersverzekering)
Heb je als ondernemer te maken met uitval van een medewerker? Dan ben je als werkgever verplicht om twee jaar lang minimaal 70% van het loon door te betalen. Met een verzuimverzekering (werknemersverzekering) worden deze kosten vergoed. Optioneel kun je aanvullend in de polis een arbodienst nemen, die de re-integratiebegeleiding uit handen neemt.
Wet en regelgeving voor werkgevers
Wet Verbetering Poortwachter
De Wet Verbetering Poortwachter is ingevoerd om mensen weer zo spoedig mogelijk terug te laten keren naar hun werk. Dit houdt in dat de werkgever en de werknemer samen met de bedrijfsarts kijken wanneer en hoe het re-integratieproces ingezet kan worden.
Ziektewet (ZW)
Soms heeft een werknemer recht op een uitkering via de Ziektewet. In dat geval betaalt het UWV het loon door in de vorm van ziekengeld. Dat geldt bijvoorbeeld voor werknemers met een structurele beperking door een ziekte.
Arbeidsongeschiktheid (WGA)
De arbeidsongeschiktheid (WGA) staat ook wel voor Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten. Je hebt hier recht op als je na twee jaar ziekte gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent (35-80%). Het UWV oordeelt of je hiervoor in aanmerking komt.
Loondoorbetalingsverplichting
De wet stelt werkgevers verplicht om minimaal 70% van het laatstverdiende loon plus vakantietoeslag door te betalen. Dit geldt voor een periode van 2 jaar. Als in de cao voor jouw branche een hoger percentage is afgesproken, dan moet je je daaraan houden. Sowieso geldt dat het bedrag tijdens het eerste jaar van het verzuim niet minder mag zijn dan het minimumloon.
Privacy wetgeving (AP)
Wanneer een werknemer ziek is, zal de situatie zich voor kunnen doen dat je bepaalde persoonlijke gegevens vast wil leggen. Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zijn er bepaalde zaken die je wel en niet mag vastleggen. Zo mag je wel alles vastleggen wat over het werk gaat, de oorspronkelijke werkzaamheden die zijn gemaakt en het plan van aanpak die je bijvoorbeeld maakt over een re-integratie. Denk aan welke uren iemand werkt, op welke dagen en welke werkzaamheden daarbij komen kijken. Omdat het soms over gevoelige informatie gaat, is het altijd slim om te checken wat je wel en niet mag noteren.
Re-integratie
Is je werknemer langdurig ziek geweest en is het nog onduidelijk hoelang het duurt voor deze werknemer weer volledig kan functioneren? Dan kun je aan een re-integratietraject beginnen. Met een re-integratie richt je je op een langdurig zieke medewerker die weer (deels of geheel) aan het werk kan. Volgens de Wet verbetering poortwachter ben je verplicht om hier tijd in te steken samen met de werknemer en de arbodienst of bedrijfsarts. Er komen veel verplichtingen kijken bij zo'n traject, zowel voor jou als werkgever als voor de werknemer.
Arbowet
In de Arbowet (ook wel de 'doelvoorschriften') staan regels om de gezondheid en veiligheid van werknemers als zowel werkgevers te waarborgen en verbeteren. Deze regels en verplichtingen gelden op alle plekken waar arbeid wordt verricht.
Eigenrisicodragerschap (ERD)
Kies je als werkgever voor eigenrisicodragerschap (ERD)? Dan ben je de eerste 10 jaar zelf verantwoordelijk voor de Arbeidsongeschiktheid (WGA), Ziektewet (ZW) en re-integratie van je werknemers. Je neemt dan als het ware een aantal taken van het UWV over. Dit vraagt natuurlijk tijdsinvestering van jou als werkgever, maar het brengt ook voordelen met zich mee. Zo ben je niet afhankelijk van het UWV voor de verzuimbegeleiding en de re-integratie.
Wanneer je kiest voor eigenrisicodragerschap, kun je minder premie betalen. Houd er dan wel rekening mee dat je zelf verantwoordelijk bent voor de uitkering en het re-integratieproces en voor eventueel bijkomende kosten. Deze kosten kunnen hoog oplopen. Je moet dan namelijk de eerste tien jaar de WGA-uitkering van een medewerker betalen.
Preventie van verzuim
Stephan Struijk (Zakelijk verzekeringsadviseur bij Rabobank): "Het is belangrijk dat je een goede verzekering voor ziekteverzuim afsluit, dat zorgt voor rust. Maar een goed preventiebeleid, met aandacht voor stress, vitaliteit en werkgeluk is net zo belangrijk. Een beleid met een verzuimprotocol is dus aan te raden. Daarin staat precies omschreven hoe een ziektemelding moet worden behandeld, inclusief het communicatietraject dat volgt."
Zoals Stephan Struijk al zegt: een goed verzuim preventiebeleid is belangrijk. Voorkomen is altijd beter dan genezen. Inventariseer je gehele bedrijfsproces en ga in gesprek met je personeel. Bijvoorbeeld over wat zij van hun baan vinden, maar ook wat hun gedrag- en kerncompetenties zijn. Zo kun je kijken of een werknemer nog op de juiste plek zit en wat eventuele stressrisico's zijn. Probeer daarnaast ook om betrokkenheid te creëren. Bijvoorbeeld door als werkgever open te zijn over de omzet en winst van het bedrijf.
Verzuimbeleid & management
Een belangrijk onderdeel voor het tegengaan van verzuim is een risico-inventarisatie en -evaluatie, beter bekend als de RI&E. Het is volgens de wet ook verplicht om dit beleid te hebben.
Inventariseer op welke manier het werk gevaarlijk of ongezond kan zijn voor medewerkers. Dit kan in samenwerking met een arbodienst of een arbo-deskundige en moet je schriftelijk vastleggen. Een vast onderdeel van een RI&E is een Plan van Aanpak, met maatregelen om risico's aan te pakken. Eventuele arbeidsongevallen uit het verleden moeten in een RI&E worden opgenomen. Belangrijk is dat je de RI&E regelmatig evalueert en dat je je medewerkers hierbij betrekt. Een RI&E opstellen is dan ook geen eenmalige actie, maar zou voortdurend onder de aandacht moeten blijven en worden aangepast bij wijzigende bedrijfssituaties.
"Een RI&E is wettelijk verplicht, al hebben lang niet alle bedrijven die laten opstellen. Je moet dit document bovendien regelmatig blijven toetsen. Er bestaat geen 100% veiligheid, maar een RI&E draagt er wel aan bij. Het laat zien dat je bewust met risico's omgaat. In de praktijk heeft dat een positieve uitstraling op de medewerkers, klanten, maar ook op een verzekeraar”, aldus Stephan.
