Al jaren worstelt de politiek met de vraag: hoe voorkom je schijnzelfstandigheid en het ontduiken of ontwijken van werkgeverslasten of inkomstenbelasting?
Tijdlijn schijnzelfstandigheid
Ondernemers en opdrachtgevers worstelen mee, want er blijft veel onduidelijk. Een snelle tijdlijn:
- 1 mei 2016: VAR afgeschaft
Vroeger werkte je als zzp'er vaak op basis van een VAR-verklaring. Met een geldige VAR toonde je aan dat er geen sprake was van een vaste dienstbetrekking tussen jou en de opdrachtgever. - 1 mei 2016 t/m 10 oktober 2017: modelovereenkomsten en nieuwe wet DBA uitgesteld
Omdat de VAR in de praktijk voor de Belastingdienst moeilijk te controleren bleek, werd op 1 mei 2016 een nieuw systeem van modelovereenkomsten ingevoerd. De wetswijziging, de wet DBA, veroorzaakte veel onzekerheid bij zzp'ers én opdrachtgevers over de mogelijk nadelige financiële gevolgen. - Oktober 2017 tot... minimaal 2022. Tussen wet DBA en webmodule
Het Kabinet-Rutte III kondigde in het regeerakkoord aan dat het niet verder wil met de wet DBA. De wet wordt tot 2021 niet gehandhaafd met boetes áchteraf. Wel willen ze op een andere manier schijnzelfstandigheid voorkomen. - De wet DBA van Rutte II strandde onder andere op dit punt, want hoe beoordeel je dat? Het bleek voor oprachtgevers te ingewikkeld om dit in de modelovereenkomst goed en logisch vast te leggen. Minister Koolmees van sociale zaken wil de wet DBA in 2022 vervangen door de opdrachtgeversverklaring, met de webmodule voor opdrachtgevers.
Huidige status: toezicht Belastingdienst
De grote vraag is nu: wat betekent dit voor jou als zzp'er? Het is niet meer nodig om modelovereenkomsten op te stellen en te laten controleren. Maar het mag nog wel.
De Belastingdienst houdt sinds oktober 2019 scherper toezicht op de wet DBA, maar doet alleen onderzoek naar de arbeidsrelatie als er een belangrijk vermoeden van fraude is. Pas als de waarschuwing na de controle genegeerd wordt, loop je kans op boetes.
- Lees verder voor een overzicht van de wet DBA
Handig: zo ziet een goed ondernemingplan voor jouw branche eruit.
Download gratis voorbeeld
Opdrachtgeversverklaring: wat is dat?
In het nieuwe plan vul je een online webmodule in, waar een online ‘opdrachtgeversklaring’ uit ontstaat. Zo kan een opdrachtgever straks invullen wat voor type arbeidsrelatie er is met een zzp’er. Dit moet eenvoudiger zijn dan het bij de VAR en modelovereenkomst was.
De criteria moeten helder en duidelijk meetbaar zijn. Zo wil het kabinet meer duidelijkheid scheppen over wanneer je echt zzp'er bent of wanneer het een verkapt dienstverband is.
Status webmodule: de pilot loopt, maar het nemen van een besluit is aan het nieuwe kabinet.
Categorieën op basis van uurtarief
Een voorbeeld van een meetbaar criterium is het uurtarief. Het minimumuurtarief kan bijvoorbeeld gevallen van schijnzelfstandigheid oplossen, omdat die juist bij lage tarieven veel voorkomt. Denk aan schijnzelfstandigheid in de bouw of schoonmaak.
In twee eerdere voorstellen waren er dan ook categorieën op basis van uurtarief. Die voorstellen zijn beide (nog) niet doorgevoerd. Dat zit zo:
- In 2019 wilde het kabinet een minimum uurtarief invoeren. Dit zou minstens € 16 worden. Bij een tarief boven €75 verdien je genoeg om sowieso zelfstandig te zijn en zou je een opt-out verklaring kunnen krijgen. Daartussen zou je een opdrachtgeversverklaring moeten regelen. Dit wetsvoorstel is later ingetrokken.
- De Sociaal Economische Raad (SER) adviseerde later om alsnog een minimumtarief in te voeren, van €30 - €35. Met een lager uurtarief zou er sprake zijn van schijnzelfstandigheid.
Status opdrachtgeversverklaring
De webmodule en opdrachtgeversverklaring zouden ingaan in oktober 2021. In de pilot is gebleken dat de webmodule in bijna 30% van de gevallen nog geen oordeel kan geven.
Lees verder over de status van de webmodule en de uitkomsten van de pilot
Op dit moment is het kabinet nog demissionair. Het is aan het nieuwe kabinet en de nieuwe minister van Economische Zaken om een besluit te maken over de webmodule. Tot die tijd kun je werken met een modelovereenkomst, maar zal de Belastingdienst alleen handhaven als er een vermoeden van frauduleus handelen is.
