Een balans opstellen, deze gebruiken in een jaarrekening, én het bekijken van voorbeelden van balansen van andere bedrijven in bepaalde branches. Dat zijn de belangrijkste dingen die je in dit artikel leert. Direct naar een specifiek onderwerp? Klik dan op één van onderstaande links:
- Wat is een balans?
- Hoe stel je een balans op?
- De verschillende posten op de balans
- Vaste en vlottende activa
- Verschillende soorten vermogen
- Balansmutaties
- Voorbeeld van een balans
- Hulp bij de boekhouding
1. Wat is een balans?
Een balans opstellen doe je om een concreet overzicht van jouw bezittingen, schulden en eigen vermogen op een specifiek moment te krijgen.
De balans is vooral een momentopname waarmee je een goed beeld krijgt van hoe de onderneming er financieel voor staat en of je een positief of negatief eigen vermogen hebt.
Soorten investeringen
Daarnaast kun je uit de balans opmaken welke investeringen je hebt gedaan en hoe je deze uitgaven hebt gefinancierd. Een bedrijf starten kost naast energie meestal namelijk ook geld. Als startende ondernemer moet je vaak in veel zaken investeren, zoals:
- De aankoop van relevante bedrijfsmiddelen (computerapparatuur, bedrijfsauto etc.).
- Het huren of kopen van een geschikte bedrijfslocatie.
- Het (laten) ontwikkelen van een goede huisstijl.
Dit soort investeringen zie je ook terug op de balans. Het is belangrijk dat een balans altijd in evenwicht moet zijn: de bedragen aan beide kanten moeten bij elkaar opgeteld op hetzelfde totaalbedrag uitkomen.
2. Balans opstellen: hoe doe je dat?
Een standaard balansindeling ziet er zo uit:
Activa
Zoals je ziet, bestaat een balans altijd uit een linker- en een rechterzijde. Aan de linkerzijde (de activa-kant, ook wel 'debetzijde' genoemd) benoem je jouw bezittingen. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan geld, goederen of debiteuren.
Passiva
De rechterzijde (de passiva-kant, ook wel 'creditzijde' genoemd) is bedoeld voor de gemaakte schulden. Deze worden onderverdeeld in:
- Lang vreemd vermogen (leningen met een looptijd langer dan één jaar).
- Kort vreemd vermogen (leningen met een looptijd van maximaal één jaar).
- Je eigen vermogen.
Voorbeeld balans
In onderstaand voorbeeld zie je een balans verder uitgewerkt:
(Bron: Rabobank)
Speciaal voor starters: de basis in 5 minuten. Een overzicht van wat je nodig hebt om aan de slag te gaan met je boekhouding, inclusief tips.
3. De verschillende posten op de balans
We geven hieronder voorbeelden van de verschillende posten op de balans:
1. Het bedrijfspand
Je hebt als zzp'er in de bouw een pand gekocht dat je als werkplaats en opslag van materialen gebruikt. De waarde van dit pand zet je links op de balans, want dit is je bezit. De hypothecaire lening voor dit pand zet je rechts op de balans, want dat is de schuld die hiertegenover staat.
2. Transportmiddelen
Dit is je werkbus. Het is je bezit en het staat dus links op de balans. Je hebt deze al betaald en er staat geen lening open, dus rechts hoef je ook geen schulden in te vullen.
3. Inventaris
Dit zijn je bedrijfsmiddelen, zoals een computer, machines en gereedschap.
4. Voorraad
Dit is je voorraad producten die nog moet worden verkocht. Dit is geld waard en dus een bezit. Je zet de waarde hiervan dus links op de balans.
5. Debiteuren
Dit zijn de openstaande bedragen die horen bij klanten waar je nog geld van moet ontvangen.
6. Crediteuren
Dit zijn de openstaande bedragen die horen bij klanten waar je nog geld aan verschuldigd bent.
7. Rekening courant krediet
Met een zakelijk rekening courant krediet betaal je investeringen met een korte looptijd en vang je financiële schommelingen op. Dit staat ook wel bekend als 'rood staan'. Het betreft een kortlopende schuld, dus je plaatst deze rechts op de balans.
8. Eigen vermogen
Je eigen vermogen is het laatste dat je invult op een balans. Je berekent het eigen vermogen door je schulden van je bezittingen af te trekken. In dit voorbeeld is dat € 100.000.
4. Wat is het verschil tussen vaste en vlottende activa?
- Vaste activa zijn balansposten van de kapitaalgoederen die meer dan één productieproces of langer dan een jaar meegaan, zoals grond en terreinen, gebouwen, auto's, computerapparatuur en de inventaris.
- Vlottende activa zijn - de naam zegt het eigenlijk al een beetje - kapitaalgoederen die slechts één productieproces of minder dan een jaar lang meegaan.
Hieronder valt bijvoorbeeld de voorraad, maar ook grondstoffen, eventuele vorderingen, debiteuren en kasgeld.
5. Wat is het verschil tussen eigen, lang vreemd en kort vreemd vermogen?
- 'Eigen vermogen': dit is het bedrag dat jij de afgelopen periode zelf in je bedrijf hebt geïnvesteerd.
- 'Lang vreemd vermogen': hiervan maak je apart melding op je balans omdat het hier gaat om een lening of hypotheek met een looptijd van één jaar of langer.
- 'Kort vreemd vermogen': dit betreft kortlopende schulden, zoals facturen die je nog moet betalen of belasting die je nog moet betalen.
6. Balansmutaties
Zoals gezegd is een balans een momentopname. Zodra je een nieuwe aanschaf doet of een product of dienst levert aan een klant, dan heeft dit gevolgen voor de balans. Zo'n ontwikkeling wordt ook wel een 'balansmutatie' genoemd.
Het is niet handig voor het overzicht als je elke wijziging of ontwikkeling zou verwerken in de balans.
Daarom is het gebruikelijk om op een andere plaats in je administratie melding te maken van deze mutaties.
Balansmutaties moeten in evenwicht zijn
Houd er rekening mee dat ook de balansmutaties met elkaar in evenwicht moeten zijn. Stel: Je hebt afgelopen zomer voor de medewerkers op kantoor nieuwe computerapparatuur aangeschaft waarvan de kosten € 1.500 bedroegen.
Dit betekent voor de balansmutatie dat je bij jouw huidige inventaris € 1.500 moet optellen, en dat er bij de zakelijke rekening hetzelfde bedrag moet worden afgetrokken. Op deze manier blijft de balans in evenwicht.
7. Praktijkvoorbeeld van een balans
In de tabel hieronder zie je een voorbeeld van een balans in de praktijk. In dit voorbeeld gaan we uit van een hondentrimsalon.
| Activa (debet) | Passiva (credit) | ||
|---|---|---|---|
| Vaste activa | Eigen vermogen | € 100.000 | |
| Bedrijfspand | € 140.000 | Lang vreemd vermogen | |
| Bestelbusje | € 20.000 | Hypotheek | € 150.000 |
| Inventaris, waaronder machines en inrichting salon | € 20.000 | Kort vreemd vermogen | |
| Vlottende activa | Crediteuren | € 20.000 | |
| Voorraad hondenverzorgingsproducten | € 15.000 | Rekening courant krediet | € 10.000 |
| Debiteuren | €35.000 | ||
| Liquide middelen | |||
| Bank | € 50.000 | ||
| Totaal | € 280.000 | Totaal | € 280.000 |
8. Hulp bij het opstellen van de balans?
Twijfel je of alles wel klopt? Leg de balans die je hebt opgesteld dan altijd eerst voor aan een boekhouder of accountant. Je kunt er ook voor kiezen om de hele boekhouding uit te besteden aan een professional, die je dan ook kan helpen bij het balans opstellen.
De gemiddelde kosten voor een zzp'er worden geschat op circa € 600 tot € 1.000 per jaar.
Dit kan een verstandige beslissing zijn, zeker wanneer je zelf moeite hebt met administratieve zaken. De hoogte van de kosten zijn onder andere afhankelijk van welk gedeelte van de bedrijfsadministratie je uitbesteedt.
Balans opstellen: de meest gestelde vragen
- Hoe stel ik zelf een balans op?
Een balans opstellen kan je zelf doen. Een balans bestaat altijd uit een linker- en een rechterzijde. Links staan je activa (je bezittingen), rechts de passiva (je schulden). De bedragen aan beide kanten van de balans moeten bij elkaar opgeteld gelijk zijn. - Hoe maak je een balans kloppend?
Je maakt een balans kloppend door al je bezittingen en schulden onder elkaar te zetten. Uiteindelijk moeten aan beide kanten dezelfde bedragen bij elkaar opgeteld staan. Het verschil tussen je bezittingen en je schulden is je eigen vermogen. Door dit bedrag op de balans in te vullen, maak je de balans kloppend. - Wat is het eigen vermogen op de balans?
Het eigen vermogen op de balans is het verschil tussen je bezittingen en schulden. Je eigen vermogen bereken je dus op het eind als je al je bezittingen en schulden op de balans hebt ingevuld. Het verschil wat overblijft is je eigen vermogen. - Hoe maak je een balans in Excel?
Een balans opstellen in Excel kun je zelf doen. Een balans bestaat uit twee kolommen en deze kun je in Excel eenvoudig naast elkaar zetten. Vul vervolgens al je bezittingen en schulden in deze kolommen in. Tel de bedragen van iedere kolom op en het verschil tussen je bezittingen en schulden is je eigen vermogen.
