Naam: Lisanne van Zwol
Actief in de sector: Detailhandel
Bedrijfsnaam: Kromkommer
Gestart in: 2012
Website: Kromkommer.com
Kromme komkommers, wortels met twee benen en tomaten met een deukje. Deze groenten mogen er dan anders uitzien, ze zijn wel gewoon gezond, lekker en prima te eten. Toch belandt zo'n vijf tot tien procent van alle groenten door hun afwijkende looks niet op ons bord . Of de groente wordt verspild door overproductie. Het was voor Lisanne van Zwol de aanleiding een initiatief te starten om de verspilling van groenten en fruit tegen te gaan.
Met haar bedrijf Kromkommer heeft ze inmiddels een productlijn gelanceerd: in vijf verschillende soorten soep worden de gekke groenten verwerkt. “Daarnaast doen we allerlei campagnes en events om mensen te laten nadenken over voedselverspilling,” zegt Lisanne. We proberen de mensen op een luchtige, positieve manier te prikkelen en de boodschap met een knipoog over te brengen.”
Hoe is Kromkommer tot stand gekomen?
"Ik was in 2012 met een studiegenootje bezig met een opdracht over voedselverspilling. Toen kwamen we erachter dat er dus veel voedsel weggegooid wordt vanwege het uiterlijk. Parallel daaraan deed Chantal (mede-eigenaar) mee aan een ideeënwedstrijd om gazpacho te maken van afgekeurde tomaten uit de supermarkt. We besloten toen onze krachten te bundelen in Kromkommer."
Hoe begin je zo'n project?
"Nou, dat was nog een behoorlijke zoektocht, al was het snel duidelijk wat de missie zou zijn: dat de groenten niet meer verspild worden. De vraag was alleen hoe we dat voor elkaar gingen krijgen. We kwamen steeds bij een ander businessmodel uit, tot we de tip van een ondernemer kregen om de tijd te nemen om verschillende dingen te proberen. Hij zei: 'Noem het een pilot, dan mag je experimenteren en leer daar van. Uiteindelijk zal steeds scherper worden wat bij jullie past en wat haalbaar is'."
En dat hebben jullie gedaan?
"We hebben een jaar de tijd genomen om door de hele voedselketen heen projecten op te zetten. Uiteindelijk kwam daar dus uit dat het maken van soep een haalbaar project én een goed businessmodel was. Daar hebben we vol op ingezet. We hebben een crowdfunding-campagne gedaan en daarna onze productlijn gelanceerd. We kozen voor soep, omdat je daar veel groenten in kunt verwerken en omdat soep regelmatig geconsumeerd wordt. Het is een laagdrempelig product, het staat niet een half jaar in de kast."
'Wij werken niet met rotte producten. Het is altijd voedsel dat er iets anders uitziet of waar op dat moment weinig vraag naar is.'
Waar haal je de gekke groenten vandaan?
"Met die vraag zaten wij in het begin ook. Op de veiling, bij de groothandel of bij de telers? Inmiddels hebben we een netwerk van telers die aangesloten zijn bij onze 'Krommunity'. Daar hebben we veel contact mee om de hoeveelheid groenten te monitoren die ze niet kwijt kunnen in de normale keten."
Wat zijn de criteria voor deze groenten?
"Dat een teler ons groenten levert die anders geen bestemming zouden krijgen. Op voorwaarde dat de kwaliteit goed is. Wij werken niet met rotte producten. Het gaat echt om producten die je gewoon kunt eten, maar er anders uitzien of waar op dat moment weinig vraag naar is."
Wat is jullie ambitie?
"We roepen weleens dat het ons doel is om uiteindelijk niet meer te hoeven bestaan. Dat de voedselketen uiteindelijk zo is ingericht dat we niet meer afkeuren op basis van looks en dat we vraag en aanbod beter op elkaar afstemmen. Dat er veel minder tot geen voedselverspilling meer is."
Hoe ga je dat voor elkaar krijgen? Wat is het achterliggende probleem?
"Er is niet direct een 'schuldige' aan te wijzen. Het is een samenhang van alle partijen in de voedselketen waardoor dit probleem blijft bestaan. De teler is gewend dat hij deze groenten niet mag uitleveren en de consument weet soms niet eens van het probleem."
Lisanne: "De consument kent alleen de perfecte producten in de schappen. Alle schakels daartussen hanteren bepaalde normen van wat ze wel en niet toelaten. Al die factoren samen hebben een bepaald systeem gecreëerd. Het is dus ook niet zo dat als er een schakel verandert, dat dan het hele probleem opgelost is. Ze moeten allemaal tegelijk de goede kant op gaan bewegen."
Jullie zijn nu een paar jaar bezig, hebben jullie tegenslagen gehad?
"Echt grote hobbels hebben we niet ervaren, maar het productieproces is complex omdat je met een ingrediëntenstroom werkt die niet standaard is. We moeten bijvoorbeeld goed in beeld hebben wat telers aan groenten beschikbaar hebben. Wij maken alleen soep als telers ook daadwerkelijk groenten hebben die anders zouden worden weggegooid. Je kunt dus niet een productieplanning voor het hele jaar vastzetten, omdat je afhankelijk bent van seizoenen en de ontwikkeling van de markt."
Hoe los je dat op?
"We zijn nu bezig met een systeem waarin we nog makkelijker het aanbod bij de verschillende telers kunnen monitoren, zodat we dat ook kunnen vertalen naar onze productieplanning. Daarnaast is verbreding van ons productassortiment een manier waarop we de complexiteit van het productieproces wat proberen te verminderen."
Lisanne's tip voor andere starters: 'Wacht niet te lang. Door gewoon te starten, leer je het meest.'
Heb je tips voor startende ondernemers?
"Wacht niet te lang met de start van je bedrijf. De valkuil is dat je denkt dat je het plan helemaal rond moet hebben en elk detail moet weten voordat je kunt beginnen. Maar door gewoon te starten, leer je het meest. Maak gebruik van tips, test dingen, leg ideeën voor aan anderen en maak gebruik van die feedback. Waar wij nu staan, hadden we nooit allemaal van tevoren kunnen uitschrijven. Omdat je bepaalde kennis, netwerkcontacten en ervaring nodig hebt om je ideeën steeds verder aan te scherpen."
Heb je zelf goede adviezen gehad?
"Ja, dat alles kan. Als je het maar wil. Dat klinkt als een cliché, maar als jij gelooft dat iets kan werken, ga je ook de juiste dingen doen om dat te realiseren. Als je veel beren op de weg ziet, zal je die ook meer tegenkomen. Je moet geen tunnelvisie hebben, maar als je eenmaal denkt: dit is het en we gaan het zo doen, dan moet je lekker koppig zijn en het ook op die manier doen."
Als je terugkijkt, sta je dan nu waar je wilde staan?
"We zijn Kromkommer nooit begonnen als businessidee, maar als project. We hadden ook geen lange termijnplannen. We zijn eigenlijk overrompeld door alle positieve feedback en aandacht die we kregen, waardoor we besloten er vol voor te gaan. Sindsdien is het bedrijf snel gegroeid."
"In het begin ben je vooral conceptueel bezig en ben je aan het uitvinden wat en hoe je het wil gaan doen. Vervolgens kom je in een fase terecht dat je alles goed moet gaan organiseren: de mensen, de systemen en de processen. Dan merk je dat je echt een bedrijf wordt. Onze doelstelling is een gezonde organisatie te zijn die ook op de lange termijn duurzaam is."
Heeft het jou ook veranderd? Je bent nu een ondernemer met verantwoordelijkheden.
"Voor de start van Kromkommer studeerde ik en had ik allerlei ideeën over wat ik wilde gaan doen. Daar zat ondernemen niet bij. Nu, drie jaar later, heb ik een goedlopend bedrijf, dat is wel grappig. Inmiddels voel ik me een echte ondernemer."
Heb je een idee waar je over drie jaar staat?
"Nee, we kijken met Kromkommer eigenlijk niet verder dan een jaar vooruit. Ook omdat we willen blijven reageren op wat er in de markt gebeurt. Wat dat betreft heb ik niet zo'n lange horizon. Ik laat me leiden door wat mij energie geeft, ik ben ervan overtuigd dat daar uiteindelijk goede dingen uitkomen."
Meer weten over het bedrijf van Lisanne? Blijf Kromkommer dan volgen op:
