In dit artikel bespreken we zes verschillende rechtsvormen voor zzp'ers. Benieuwd naar een specifieke rechtsvorm? Klik dan op een van de links hieronder om direct naar dat onderdeel te springen.
- De eenmanszaak
- De vennootschap onder firma (vof)
- De maatschap
- De besloten vennootschap (bv)
- De commanditaire vennootschap (cv)
- De coöperatie
1. De eenmanszaak
De eenmanszaak is voor startende ondernemers al sinds jaar en dag de populairste rechtsvorm. In dit geval is er bij het bedrijf sprake van slechts één eigenaar: er kunnen dus wél meer mensen voor jouw eenmanszaak werken.
Als jij nu in je eentje voor jezelf wilt beginnen maar wel rekening houdt met het feit dat je ooit personeel in dienst wilt nemen, is de eenmanszaak nog steeds een goede optie.
Fiscale voordelen eenmanszaak
De eenmanszaak is vooral populair bij starters, omdat de oprichting doorgaans snel en eenvoudig verloopt. Een inschrijving in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK) is voldoende.
Daarnaast kom je als eenpitter in aanmerking voor diverse fiscale voordelen, zoals de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling. Als starter heb je bovendien recht op de startersaftrek.
Aansprakelijkheid eenmanszaak
Wat belangrijk is om te onthouden, is dat je als eigenaar van een eenmanszaak straks hoofdelijk aansprakelijk bent voor eventuele schulden.
Dat houdt in dat deze kosten straks kunnen worden verhaald op jouw privévermogen en dat kan tot gevolg hebben dat je jouw koophuis en inventaris kwijtraakt aan de schuldeisers.
Er wordt bij een eenmanszaak juridisch gezien namelijk geen onderscheid gemaakt tussen jouw privé- en zakelijk vermogen. Bespreek de risico's dus altijd eerst met jouw partner en raadpleeg een financieel adviseur.
In bepaalde gevallen kan het raadzaam zijn om huwelijkse voorwaarden op te stellen, waarin je de gevolgen van een eventueel faillissement laat opnemen.
2. De vennootschap onder firma (vof)
Wil jij samen met iemand anders een bedrijf oprichten? Dan kan de rechtsvorm vennootschap onder firma (doorgaans afgekort tot vof) een goede keuze zijn. De oprichtingseisen zijn net als bij de eenmanszaak vrij simpel.
Wel is het zo dat alle eigenaren (de zogenoemde vennoten) iets moeten inbrengen in de onderneming. Meestal is dat een geldbedrag, maar je kunt hierbij bijvoorbeeld ook denken aan arbeidsuren.
Het vennootschapscontract
Het (laten) opstellen van een zogeheten vennootschapscontract is niet verplicht, maar zo'n juridisch document is wel een goede manier om de afspraken die met de andere vennoten zijn gemaakt schriftelijk vast te leggen.
Hierbij moet je onder meer denken aan besluiten op het gebied van verantwoordelijkheden en bevoegdheden, maar bijvoorbeeld ook de winstverdeling.
Met zo'n contract achter de hand kan er bij een eventueel toekomstig conflict geen onduidelijkheid meer bestaan over de gemaakte afspraken.
Aansprakelijkheid vof
Houd er rekening mee dat jij en jouw zakenpartner(s) bij een vof ook hoofdelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld voor de gemaakte schulden. Wie van de vennoten deze financiële problemen heeft veroorzaakt, doet er dan niet toe.
Wat staat er in een goed ondernemingsplan voor zzp’ers? Download een gratis voorbeeld met tips en cijfers.
Hoewel de schuldeisers de schuld in eerste instantie zullen verhalen op het bedrijfsvermogen, kan je privévermogen - en dat van de andere vennoten - in gevaar komen als die eerste opbrengsten niet toereikend zijn.
Net als bij een eenmanszaak kan dus ook hier het opstellen van huwelijkse voorwaarden relevant zijn. Vraag een notaris naar de mogelijkheden en voorwaarden.
3. De maatschap
In een maatschap is sprake van een samenwerkingsverband tussen twee of meerdere personen (de zogenoemde maten). Maatschappen zijn vooral populair in de juridische en medische sector.
Bij het oprichten van een nieuwe maatschap brengt iedere deelnemende maat afzonderlijk iets van waarde in (geld, goederen, arbeid etc.), waarbij het uiteindelijke voordeel wordt verdeeld onder alle maten.
Deze inbreng hoeft niet overal gelijk te zijn. Het kan dus voorkomen dat de ene maat meer uren en/of geld inbrengt dan de andere. De winsten en verliezen van een maatschap worden doorgaans verdeeld in verhouding tot ieders inbreng.
De maatschapsovereenkomst
De afspraken die de maten ten tijde van de oprichting onderling met elkaar maken, worden meestal vastgelegd in een maatschapsovereenkomst.
Dit is overigens niet verplicht, maar een maatschapscontract draagt wel bij aan de duidelijkheid met betrekking tot afspraken over (bijvoorbeeld) de winstverdeling en bevoegdheden.
De maatschap moet in principe worden ingeschreven in het Handelsregister, tenzij het gaat om een stille maatschap zonder onderneming.
4. De besloten vennootschap (bv)
De besloten vennootschap, vaak afgekort naar simpelweg bv, is een rechtspersoon, waarbij het kapitaal in aandelen is verdeeld en de risico's van hoofdelijke aansprakelijkheid worden beperkt.
Dit houdt in feite in dat je bij deze rechtsvorm als ondernemer niet meer geld kan verliezen dan het bedrag waarvoor je in de vennootschap deelneemt.
Daarnaast is het goed om te weten dat de aandelen van een bv niet vrij verhandelbaar zijn.
Flex-bv
Voorheen kozen maar weinig zzp'ers voor deze rechtsvorm, maar sinds de invoering van de 'flex-BV' in 2012 is de populariteit van de besloten vennootschap toegenomen. Tegenwoordig is het namelijk zowel een stuk goedkoper als eenvoudiger om een bv op te richten.
Een minimumkapitaal is niet langer noodzakelijk. Als oprichter van een bv moet je tegenwoordig nog wel aan twee eisen voldoen:
- De onderneming moet worden ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel (KvK).
- En voordat je de bv daadwerkelijk opricht, moet je een akte laten opmaken door een notaris.
Een besloten vennootschap zou met name interessant zijn voor zzp'ers die verwachten meer dan vijftigduizend euro per jaar te gaan verdienen.
5. De commanditaire vennootschap (cv)
De rechtsvorm commanditaire vennootschap (cv) kan uitkomst bieden wanneer je over weinig kapitaal beschikt om een vof op te richten en het liefst nu al van start gaat met jouw bedrijf.
Bij een cv heb je net als bij de vennootschap onder firma te maken met vennoten, maar in dit geval wordt er onderscheid gemaakt tussen de commanditaire (stille) vennoot en de beherende vennoot.
De eerste brengt slechts kapitaal in (zijn privévermogen kan niet aansprakelijk worden gesteld), terwijl de tweede daadwerkelijk de onderneming drijft (en wél hoofdelijk aansprakelijk kan worden gesteld voor eventuele schulden).
Investeerders
Een cv is met name interessant voor ondernemers die financiering kunnen krijgen bij investeerders die zich liever niet actief bezighouden met de bedrijfsvoering.
Fiscaal gezien moet je als beherend vennoot rekening houden met het betalen van inkomstenbelasting over jouw deel van de winst. Als de Belastingdienst jou ziet als ondernemer, heb je meestal recht op belastingvoordeel, zoals de ondernemersaftrek en fiscale oudedagsvoorziening.
Tip: ook bij het oprichten van een cv doe je er vaak goed aan om de gemaakte afspraken vast te (laten) leggen in een notariële akte.
6. De coöperatie
Een rechtsvorm die bij zzp'ers steeds populairder wordt, is de coöperatie. Deze ondernemingsvorm moet je in feite zien als een soort vereniging die een of meerdere overeenkomsten aangaat met (en voor) haar leden.
Een coöperatie komt dus door middel van het afsluiten van overeenkomsten op voor de materiële belangen van haar leden.
Aansprakelijkheid coöperatie
De gemaakte winst mag vervolgens worden uitgekeerd aan de leden. De coöperatie is een rechtspersoon, waarmee de risico's van hoofdelijke aansprakelijkheid aanzienlijk kunnen worden beperkt.
Houd er wel rekening mee dat - indien jouw coöperatie ontbonden wordt terwijl je op dat gebied nog niets hebt geregeld - jij en jouw medeleden voor een gelijk deel aansprakelijk zullen zijn voor de resterende schulden.
Zoals gezegd komt de coöperatie de laatste tijd steeds vaker in beeld bij zelfstandige professionals. Als je zelfstandig ondernemer bent of wilt worden en gaat samenwerken met andere zelfstandigen, kan het slim zijn om voor dit samenwerkingsverband een aparte rechtspersoon op te richten.
Samenwerken voor grote klussen
Een coöperatie is met name interessant voor zelfstandige professionals die werken in sectoren waar vaker sprake is van grootschalige klussen. Als startende zzp'er is de kans klein dat jij zo'n grote opdracht in jouw eentje binnenhaalt.
Maar wanneer je op bepaalde vlakken kunt samenwerken met andere zelfstandige professionals, nemen jouw kansen (en die van de zelfstandigen met wie je samenwerkt) aanzienlijk toe.
Het oprichten van een coöperatie maakt het voor de opdrachtgever dan uiteindelijk een stuk makkelijker, omdat er maar met één bedrijf zaken gedaan hoeft te worden. Ook de facturering zal namelijk via het aanspreekpunt lopen.
Begin goed met je privé en zakelijke financiën gescheiden. Open nu de nieuwe Rabo ZZP Rekening zonder vaste kosten. 
Wat is jouw reden om voor jezelf te beginnen?
Welk type ondernemer ben jij? Doe de test, ontdek welk ondernemerstype jij bent en krijg tips op maat, om het beste uit jouw onderneming te halen!
Tips van de redactie
Het urencriterium: hoe werkt dat?
Starten vanuit de WW in 7 stappen
