1. De (mentale) voorbereiding en oriëntatiefase
Net als bij het opzetten van een nieuw bedrijf gaat ook aan het overnemen van een bestaande onderneming een grondige voorbereiding vooraf.
Houd daarbij rekening met de volgende aandachtspunten:
- Door je eerst te oriënteren op de bedrijven die mogelijk in aanmerking komen vergroot je de kans op een succesvolle bedrijfsovername aanzienlijk
- Ben je de beoogde opvolger van een familiebedrijf? Of wil je (een deel van) de onderneming waar je nu in loondienst werkt overkopen? Let dan goed op. Als het gaat om een onderneming van iemand die dichtbij staat of waar je al langer werkt, bestaat het gevaar dat je denkt het bedrijf al goed te kennen
- Probeer in zo'n geval alsnog zaken van privé te scheiden en kijk goed naar de kansen en mogelijke gevaren in de markt. Zijn er voldoende mogelijkheden om er een succes van te maken?
- Daarnaast speelt de mentale voorbereiding een belangrijke rol. Je kunt er jaren van dromen om een bedrijf te starten of over te nemen, maar voor een succesvol bestaan als ondernemer moet je wel uit het juiste hout gesneden zijn
Wilt je weten of je écht klaar bent voor de start?
Test dan je kennis over overnemen in de Startersquiz of lees de artikelen 3 signalen die aangeven dat je klaar bent om te starten en 6 typen ondernemers.
Als startende ondernemer heb je vaak aanvullende financiering nodig. De Rabobank biedt starters een aantal mogelijkheden om een bedrijf te financieren.
2. De praktische invulling en het overdrachtsplan
Wanneer je zeker weet dat je klaar bent voor de overname, is het zaak om uit te zoeken of dat ook geldt voor het bedrijf dat je op het oog hebt.
Afhankelijk van ontwikkelingen in de branche en het type onderneming - een kleinschalige delicatessenwinkel is iets anders dan een middelgrote organisatie met vijftig werknemers - moet je onderzoek doen naar bijvoorbeeld:
- De omzet
- Winstgevendheid en vooruitzichten van het bedrijf
- De reputatie bij de doelgroep en de concurrentie
- De juridische structuur
- Het productieproces
Financieren van de overname
Heb je eenmaal de waarde van het bedrijf vastgesteld en een indicatie heeft van de overnamekosten, dan kun je gaan kijken hoe je de overname wilt gaan financieren. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan eigen liquide middelen of het aanvragen van financiering via je bank.
In bepaalde gevallen, zoals bij een de overname van een familiebedrijf, is er ook de mogelijkheid tot een betaling in termijnen of een zogenaamde gefaseerde overname.
3. De onderhandelingsfase
Is de verkopende partij geïnteresseerd in een potentiële bedrijfsoverdracht? Dan kun je samen om de tafel gaan zitten om de praktische details van het overnameproces en jouw persoonlijke ambities en doelstellingen te bespreken.
Intentieverklaring
Houd er rekening mee dat je mogelijk niet de enige bent met wie de verkopende partij in gesprek is. Het is dan ook raadzaam om de afspraken die je tijdens deze besprekingen met de verkoper maakt alvast vast te leggen in een intentieverklaring, zodat dit niet langer mogelijk is.
Tijdens de onderhandelingsfase overleg je natuurlijk niet alleen met de verkopende partij, maar voer je ook gesprekken met de bank of andere investeerders en - indien van toepassing - het management van de onderneming.
4. De formele afronding
Ben je na langdurig onderhandelen tot een akkoord gekomen met de verkopende partij, dan ga je de volgende fase in: de formele afronding.
Due dilligence-onderzoek
Voordat je ergens je handtekening onder zet, is het slim om alle informatie die beschikbaar is over de onderneming nog een keer te toetsen. Dit wordt het due diligence-onderzoek genoemd.
Je hoeft dit uitgebreide onderzoek uiteraard niet zelf te doen; je kunt er ook voor kiezen om het te laten uitvoeren door je eigen accountant of bedrijfsjurist.
Tijdens dit onderzoek kijkt men onder andere naar jaarrekeningen, contracten met bijvoorbeeld leveranciers en de kwaliteit van het personeel.
Due diligence-onderzoek
Een due diligence-onderzoek is een onderzoek van een bestaande onderneming. Hierbij wordt niet alleen naar de bedrijfscijfers gekeken, maar ook naar andere zaken. Denk bijvoorbeeld aan wat het bedrijf heeft opgebouwd aan waarde, rechten en plichten van de onderneming en de verwachtingen en risico's voor de komende jaren.
Het kan gebeuren dat uit dit onderzoek opvallende zaken naar voren komen die je eerder nog niet had opgemerkt. In dat geval mag je naar aanleiding van de onderzoeksresultaten wijzigingen aanbrengen in de eerder opgestelde intentieverklaring.
Overname gezond bedrijf
Een due diligence-onderzoek is een goede manier om eventuele laatste twijfels weg te nemen en geeft je een zekere garantie dat je een gezond bedrijf overneemt.
Er zijn natuurlijk wel kosten verbonden aan dit onderzoek, maar dat weegt in veel gevallen niet op tegen de kosten van een eventueel langdurig juridisch conflict dat later kan ontstaan tussen jou en de oorspronkelijke bedrijfseigenaar.
Overnamecontract
Tijdens de definitieve onderhandelingen kun je vervolgens alle voorwaarden met betrekking tot de bedrijfsovername bespreken en op papier zetten. Laat het uiteindelijke overnamecontract altijd opstellen door je notaris.
Beide partijen moeten dit contract ondertekenen, waarna de akte teruggaat naar de notaris. Als het contract eenmaal is goedgekeurd en je de betaling voor de koopsom hebt voldaan, dan is de bedrijfsovername een feit.
Lees ook
Ook een optie: een bestaand bedrijf overnemen
'Verschil tussen starter en overnemende zelfstandige'
6 tips voor succesvol ondernemen in crisistijd
5 financieringsmogelijkheden voor starters
5 businesslessen van Richard Branson
