De 9 bouwstenen van het Business Model Canvas

Bijgewerkt op 16 januari 2024
15 min  leestijd
1.078.663
Auteur: Redactie
Business Model Canvas

Met het Business Model Canvas (BMC) maak je een ondernemingsplan op slechts één A4-tje. Je brengt je bedrijfsplan overzichtelijk in kaart met behulp van 9 bouwstenen. Daarin beschrijf je jouw bedrijf en zaken als het verdienmodel, de toegevoegde waarde, klanten, relaties en leveranciers.

In dit artikel leggen we je alles uit over het Business Model Canvas, en hoe je het kunt toepassen. Wil je direct naar een specifiek onderwerp? Klik dan op één van onderstaande links:

  1. Hoe is het BMC opgebouwd?
  2. Gratis BMC template
  3. Business Model Canvas invullen
  4. De 9 bouwstenen
  5. Ingevuld voorbeeld
  6. De voor- en nadelen
  7. Toepassen in je ondernemingsplan
  8. Veelgestelde vragen

1. Hoe is het Business Model Canvas opgebouwd? 

Het Business Model Canvas (BMC) is ontworpen door Alex Osterwalder, die er met Yves Pigneur een boek over schreef. Het BMC bestaat uit negen bouwstenen. De bouwstenen van het model zijn als volgt geplaatst in het schema:

  • De onderkant bestaat uit de kosten en opbrengsten.
  • In het midden staat de waardepropositie; de onderscheidende waarde die je de klant biedt.
  • Links hiervan is ruimte gereserveerd voor hoe je deze toegevoegde waarde tot stand brengt. Hier staat welke partners en (hulp)bronnen je gebruikt en welke activiteiten je onderneemt.
  • Aan de rechterkant noteer je aan wie je het product verkoopt, hoe de levering eruit ziet en hoe je je relaties onderhoudt.

2. Gratis Business Model Canvas template

Om je direct op weg te helpen, hebben we de 9 bouwstenen alvast in een template gezet. Klik op onderstaande afbeelding of op onderstaande link om het template Business Model Canvas (Nederlands) te downloaden op de site van de Rabobank.

Het template kun je direct in de PDF invullen én het bestand bevat ook veel tips voor het invullen en een ingevuld voorbeeld. Zo heb je jouw Business Model Canvas in een oogwenk goed ingevuld!

Download gratis het Business Model Canvas-template

Image
Business Model Canvas

 

3. Business Model Canvas invullen

Nu je een handig Business Model Canvas-template hebt, is het tijd om deze in te vullen. Hoe pak je dit aan? 

Het model bestaat uit negen onderdelen en gebruik je om de plannen voor je onderneming in kaart te brengen. Na het invullen van het BMC heb je over alle belangrijke onderdelen nagedacht. Zo maak je een sterke start!

Tip! Vul het canvas samen met collega’s of kennissen in. Met een extra paar ogen kom je tot een vollediger beeld.

In het Business Model Canvas komen dan ook alle onderdelen uit het ondernemingsplan aan bod. In dat plan beschrijf je – net als in het BMC– onder andere:

  • Aan welke doelgroep (klantsegmenten),
  • Je met welke producten of diensten (kernactiviteiten),
  • Je welke waarde gaat toevoegen (waardepropositie).

Ook de onderdelen uit het financiële plan komen aan bod, namelijk in de laatste twee stappen. Goed om te weten: het invullen van het Business Model Canvas gaat niet van links naar rechts.

Hulp nodig bij je ondernemingsplan?

Deze gratis voorbeelden van de Rabobank helpen jou met het maken van een goede start.

Download gratis voorbeeld

4. De 9 bouwstenen van Business Model Canvas

In dit hoofdstuk vind je uitleg over de 9 bouwstenen van het Business Model Canvas. Wil je direct naar een specifiek onderdeel? Klik dan op één van deze links:

  1. Customer Segments (klantsegmenten)
  2. Value Proposition (waardepropositie)
  3. Customer Relationships (klantrelaties)
  4. Channels (kanalen)
  5. Revenue Streams (inkomstenstromen)
  6. Key Resources (hulpbronnen)
  7. Key Activities (kernactiviteiten)
  8. Partners
  9. Cost Structure (kostenstructuur)

Introductie

We leggen het model uit aan de hand van een voorbeeld: Anna wil als recruiter en HR-consultant voor zichzelf beginnen in de zakelijke dienstverlening. Ze gaat dus andere bedrijven helpen om nieuwe medewerkers te vinden.

De horeca is een branche die op dat moment veel personeel nodig heeft. Bovendien heeft Anna zelf een aantal jaar horeca-ervaring: daarom richt ze zich op ondernemers in deze branche. In de analyse van de 9 stappen van het Businesss Model Canvas zullen we Anna's bedrijf regelmatig als voorbeeld aanhalen. 

1. Customer Segments (klantsegmenten)

Het bepalen van de juiste doelgroep is essentieel. Daarom bepaal je allereerst op wie je je gaat richten.

Wat zijn klantsegmenten?

Breng in kaart welke specifieke klanten je wilt bedienen en onderzoek wat de behoefte is van deze doelgroep.

Ligt de focus op mannen of op vrouwen, op rijke pensionado's of op middenklassers? Wonen die in het hele land of alleen in een bepaalde provincie? Denk ook aan de opleiding, woonplaats, interesses en sociaaleconomische achtergrond van je doelgroep. Specificeer de wensen van je potentiële klanten.

Klantsegmenten: een voorbeeld

Anna begint met het invullen van het BMC. Haar klanten zijn de horecabedrijven voor wie zij personeel gaat zoeken. Ze beschrijft deze eerste doelgroep:

'Het zijn ondernemers in haar eigen stad Utrecht, die zich hebben gevestigd in het centrum en daarbuiten. De bedrijven hebben ruime openingstijden en hebben dus veel personeel nodig, die op flexibele tijden kunnen werken.'

Anna's tweede doelgroep die ze moet aanspreken, is het personeel dat ze moet vinden voor haar opdrachtgevers. Ze richt zich op studenten die in de horeca willen werken. Ze kiest voor studenten omdat die flexibel zijn. Daarnaast heeft ze nog waardevolle contacten bij haar studentenvereniging (zie ook Bouwsteen 4: kanalen).

2. Value Proposition (waardepropositie)

Stap twee is het beschrijven van je waardepropositie: Wat is de onderscheidende of toegevoegde waarde die jij biedt ten opzichte van je concurrenten?

Hoe beschrijf je je waardepropositie?

Definieer waarin je daadwerkelijk verschilt van de concurrentie. Bepaal dus in welke markt jouw onderneming zich begeeft, en specificeer wat je in die markt aanbiedt.

De producten of diensten moeten ten eerste functioneel zijn, maar het liefst zijn ze ook beter of uitgebreider dan die van de concurrentie. Jouw product of dienst moet aantrekkelijk zijn in gebruik, financieel voordeel bieden en de klant moet er waarde aan hechten. Zo zorg je ervoor dat je dat klanten vaste klanten worden.

Waardepropositie: een voorbeeld

Hoe voegt Anna waarde toe als recruiter in de horeca? Anna heeft zelf ervaring in de horeca en weet dus tegen welke uitdagingen bedrijven aanlopen bij het inhuren van personeel. Ook weet ze de kenmerken van goed personeel.

Daarnaast heeft ze na haar studie Human Resoures een aantal jaar gewerkt als recruiter, en ze weet daardoor hoe ze de juiste persoon voor de juiste positie vindt. Ook voor de studenten is ze van toegevoegde waarde, want die hoeven te zoeken naar een baan. Ze worden immers door Anna voorgesteld aan mogelijke werkgevers.

3. Customer Relationships (klantrelaties)

Voor deze bouwsteen bekijk op welke manier je in contact staat met klanten. Als je een brede klantenkring hebt, maak dan een onderverdeling aan de hand van de klantwensen. Verdeel je doelgroep bijvoorbeeld onder in een groep klanten die groot (zakelijk) inkoopt, en een groep met particuliere klanten die slechts één product (particulier) bestelt.

Investeer in goede klantrelaties

Investeer in de relatie met de klanten waar je het meest aan verdient. Een stapje extra zetten, levert een goede en stabiele klantrelatie op. Daardoor komt de klant hopelijk vaker terug.

Klantrelaties: een voorbeeld

Anna vindt de relatie met haar opdrachtgevers in de horeca erg belangrijk. Ze belt regelmatig even naar haar vaste klanten om te vragen hoe het nu met ze gaat, ook als ze op dat moment geen opdracht voor ze uitvoert.

Zo zorgt ze ervoor dat de klant meteen aan Anna denkt en haar inhuurt op het moment dat er personeel gezocht moet worden. Op momenten die voor haar speciaal zijn, zoals het vijfjarig bestaan van haar bedrijf, stuurt ze een kleinigheidje naar haar twintig belangrijkste klanten.

4. Channels (kanalen)

In dit onderdeel van het Business Model Canvas vind je de (verkoop)kanalen waarmee je in contact komt met klanten. Hier beschrijf je onder meer de marketing- en distributiestrategie van je bedrijf.

Wat zijn kanalen?

Hoe houd je de doelgroep op de hoogte van het aanbod? Op welke manier kunnen zij jouw aanbod verkrijgen; in een winkel, online of allebei? Combineer offline en online kanalen om zoveel mogelijk klanten te bereiken.

Een manier om de klanten te bereiken is content marketing: dit is een waardevolle techniek voor het creëren en verspreiden van relevante en waardevolle content om jouw doelgroep aan te spreken.

Kanalen: een voorbeeld

Zoals in stap 3 beschreven, werkt Anna onder andere telefonisch (even bellen) en per post (een relatiegeschenkje sturen) aan goede relaties met haar opdrachtgevers. De studenten vindt ze via andere kanalen.

Die bereikt ze bijvoorbeeld via de goede contacten die ze overhield aan haar tijd bij de studentenvereniging. Daar heeft ze mee afgesproken dat ze af en toe een oproepje mag doen voor het werven van nieuw personeel.

Als studenten een baantje zoeken, dan verwijst de vereniging ze door naar Anna. Dit is haar belangrijkste kanaal, samen met de Instagram-pagina die ze hiervoor heeft opgezet.

5. Revenue Streams (inkomstenstromen)

Het verdienmodel is een van de valkuilen van startende ondernemers. Met welk doel ben jij gestart als ondernemer? Dat is meestal om geld te verdienen, maar dit kan ook plezier of voldoening zijn.

Wat zijn inkomstenstromen?

Bij de inkomstenstromen maak je duidelijk waar jouw inkomsten vandaan komen. In het heden, maar ook in de toekomst. In een verdienmodel beschrijf je:

  • Hoeveel klanten je nodig hebt.
  • Hoeveel omzet je nodig hebt om winst te maken.
  • Hoe je verdient aan de klanten.
  • Of je de verkoopprijs goed hebt bepaald.

Inkomstenstromen: een voorbeeld

De inkomstenstroom van Anna is de provisie die ze ontvangt van haar opdrachtgevers, in ruil voor het vinden van goed personeel. Anna heeft een tarief vastgesteld en berekent hoeveel werknemers ze per maand moet vinden om genoeg geld te verdienen. 

6. Key Resources (hulpbronnen)

Onder 'hulpbronnen' worden de belangrijkste bedrijfsmiddelen verstaan die nodig zijn om de waardepropositie te bewerkstelligen. Hierbij kun je denken aan:

  • Fysieke middelen (bedrijfsapparatuur zoals een computer of een camera).
  • Intellectuele middelen (een patent of een merk).
  • Menselijke middelen (personeel).

Al deze zaken vereisen een investering die op verschillende manieren gefinancierd kan worden.

Hulpbronnen: praktijkvoorbeeld

Anna is zzp'er en ze verleent een dienst. Daarom heeft ze geen inkoopkosten. Het enige dat ze gebruikt aan hulpbronnen, is haar laptop. 

Als ze gaat uitbreiden, zal Anna een kantoor gaan huren en eventueel zelfs personeel aannemen om haar te helpen. Dit zijn dan de key resources oftewel de hulpbronnen.

7. Key Activities (kernactiviteiten)

Deze bouwsteen beschrijft wat de belangrijkste activiteiten van jouw bedrijf zijn die de waardepropositie creëren. Met het beschrijven van je kernactiviteiten maak je duidelijk hoe je waarde toevoegt aan de kwaliteit van je product, aan het onderhouden van klantrelaties en aan het werven van nieuwe klanten. 

Op product-gebied draait dit om het ontwikkelen van een kwalitatief sterk product dat beter is dan dat van de concurrentie. Wees servicegericht en investeer daarmee tegelijkertijd in een goede klantrelatie.

Niet alleen het werven van nieuwe klanten (acquisitie) is belangrijk voor startende ondernemers: het behouden van klanten is minstens zo belangrijk.

Kernactiviteiten: een voorbeeld

De kernactiviteit van Anna is het vinden van personeel voor haar opdrachtgevers. Haar studie Human Resource Management en haar ervaring in de horeca, zorgen ervoor dat Anna een toegevoegde waarde biedt voor haar opdrachtgevers.

Haar dagelijkse werkzaamheden zijn:

  • Een goede vacature schrijven.
  • Een selectie maken van sollicitanten.
  • Overleggen met haar opdrachtgever over de vacature en de sollicitanten.
  • Kennismakingsgesprekken voeren met sollicitanten.

Maar hier komen ook nog randzaken bij kijken, zoals het werven van nieuwe klanten werven, een gedegen administratie voeren en oude opdrachtgevers bellen (zie stap 3). 

8. Partners

Beschrijf in dit deel van het Business Model Canvas, indien van toepassing, welke partnerships je bent aangegaan of nog gaat starten. Het aangaan van samenwerkingen doe je om succesvol te zijn, om te kunnen groeien en concurrerend te zijn.

Door te beschrijven welke strategische partners je kunt gebruiken, weet je precies welke kennis en expertise nodig is om je aan te vullen. Een tekstbureau en een videobureau kunnen bijvoorbeeld uitstekend samenwerken om websites te maken.

Partners: een voorbeeld

Anna's belangrijkste partner is haar oude studentenvereniging. Daarnaast heeft ze zich aangesloten bij de KHN (Koninklijke Horeca Nederland), waarvan ze regelmatig netwerkbijeenkomsten bezoekt. Zo blijft ze op de hoogte van wat er in de horeca speelt en kan ze sparren met andere ondernemers in deze branche.

9. Cost Structure (kostenstructuur)

Leg in deze bouwsteen vast hoe de kostenstructuur in jouw bedrijf in elkaar zit. 

Image
Business Model Canvas kostenstructuur

Wat is de kostenstructuur?

Nadat je de eerste acht bouwstenen hebt beschreven, is het eenvoudig om de belangrijkste kosten van je onderneming te bepalen.

Deze vul je in bij het onderdeel 'kostenstructuur'. Zo zie je in een oogopslag welke kosten je maakt voor je bedrijfsvoering.

Beschrijf ook welke bedrijfskosten vaste kosten zijn (huur van je bedrijfspand, huur van machines) en welke kosten variabel zijn (inkoop van producten). Bekijk welke bedrijfsmiddelen kostbaar zijn, en waar er nog (schaal)voordeel te behalen valt. 

5. Voorbeelden van het Business Model Canvas

Wil je nog meer voorbeelden, naast het verhaal van Anna? In een aanvullend artikel hebben we het Business Model Canvas ingevuld voor Spotify. Je vindt de afbeelding ook hieronder. Klik op het schema om het te vergroten:

Image
Schematische weergave van het Business Model Canvas toegepast op het bedrijfsmodel van Spotify

6. De voor- en nadelen van Business Model Canvas

Voordelen van het Business Model Canvas

Het grootste voordeel van het BMC is dat je in een oogopslag kunt (laten) zien wat je plannen zijn. Je ziet ook dat bepaalde keuzes invloed hebben op meerdere onderdelen. Je maakt bijvoorbeeld meer kosten (stap 9) als je meer bedrijfsmiddelen nodig hebt (stap 6). 

Ontdek waar je ruimte voor groei hebt

Een ander voordeel is dat je ziet waar nog winst te behalen valt. Heb je bijvoorbeeld een vrij leeg vlak bij 'partners'? Wees dan creatief en ga op zoek naar de juiste partijen om mee samen te werken. 

In het schema zie je ook meteen waar je nog ruimte hebt voor groei. Je kunt bijvoorbeeld nadenken over nieuwe verdienmodellen, en daar nog een apart canvas voor invullen. Zo kun je bepaalde groeiscenario's naast elkaar leggen.

Nadelen van het Business Model Canvas

Met een Business Model Canvas zet je je plannen op papier. Zo zie je in één oogopslag wat je bedrijf inhoudt en wat de belangrijkste activiteiten zullen zijn. Maar het grootste nadeel is dat je ook een hoop niet kunt (laten) zien. 

De context ontbreekt

Zo ontbreekt de context van je plannen. Waarom heb je bepaalde keuzes gemaakt en wat zijn gevolgen van die keuzes? Wat maakt jouw bedrijf zo uniek? Maar ook: wat zijn je zwaktes en mogelijke valkuilen? 

Het financieel plan ontbreekt

Nadeel van het BMC is ook dat je geen financiële onderbouwing kunt laten zien. Als je een lening wilt afsluiten, wil een bank of investeerder zien hoeveel geld jouw bedrijf gaat opleveren. Daarvoor is het BMC te eenvoudig. 

7. Het Business Model Canvas toepassen in je ondernemingsplan

Het Business Model Canvas is vaak een goed hulpmiddel of startpunt bij het schrijven van je bedrijfsplan. Je ondernemingsplan is echter uitgebreider dan het Businessmodel Canvas. Je werkt daarin je volledige strategie uit en je maakt daarin ook een uitgebreide begroting en financiële prognoses.

Uitleg ondernemingsplan: video

Ook het ondernemingsplan is een kwestie van invullen. Om dit te illustreren hebben we een aantal duidelijke video's gemaakt. Daarin zie je precies welke vragen je in je ondernemingsplan gaat beantwoorden. Bekijk hieronder de eerste video, waarna je kunt doorklikken naar aflevering 2 en 3. 

Gratis voorbeeld ondernemingsplannen downloaden

Wil je na het invullen van het Business Model Canvas verder met het opstellen van een uitgebreider bedrijfsplan? De voorbeelden hieronder zijn gratis te downloaden als PDF-bestand. Doe er je voordeel mee!

zakelijke rekening afbeelding

Zakelijke rekening: 6 voordelen!

Zakelijke rekening nodig of twijfel je nog?

Bekijk de 6 voordelen

8. Veelgestelde vragen over het Business Model Canvas

  • Wat is het Business Model Canvas (BMC)? Met het Business Model (BMC) breng je alle bedrijfsaspecten in kaart op slechts één pagina. Aan de hand van negen bouwstenen beschrijf je o.a. jouw bedrijf, verdienmodel, klanten, relaties en leveranciers. Zo krijg je een goed zicht op de belangrijke bedrijfsonderdelen en zie je waar je moet bijsturen.
  • Wanneer gebruik ik het Business Model Canvas? Het Business Model Canvas kun je toevoegen aan je ondernemingsplan om overzichtelijk in beeld te brengen wat je bedrijfsplannen zijn. De negen bouwstenen helpen je om alle belangrijke bedrijfsonderdelen goed in kaart te brengen.
  • Waar vind ik een Business Model Canvas voorbeeld? Op deze pagina vind je een gratis voorbeeld van het Business Model Canvas (BMC). en een gratis Business Model Canvas Template.
  • Hoe vul ik een BMC in? Het BMC is verdeeld in 9 bouwstenen. Centraal staat de waardepropositie. Links hiervan is ruimte gereserveerd voor hoe je deze toegevoegde waarde tot stand brengt. Aan de rechterkant staat aan wie je het product verkoopt, hoe de levering eruit ziet en hoe je je relaties onderhoudt. De onderkant bestaat uit de kosten en opbrengsten.
Stap 2: Een plan maken voor je onderneming

2. Plan maken

Dit artikel is onderdeel van de stap ‘2. Plan maken’ uit het Stappenplan, Succesvol van start met dit eenvoudige stappenplan.

Meer artikelen

Meer over zzp

Meer over zzp
ZZP rekening

Breng je financiële administratie op orde voor 2023

Makkelijk onderscheid maken tussen privé en zakelijke uitgaven? Met de Rabo ZZP rekening start je laagdrempelig met weinig kosten: je betaalt alleen voor wat je gebruikt.

Sluiten