Freelancen onderwijs
Het aantal zzp'ers in het onderwijs is de laatste jaren vrij stabiel. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) waren er in het tweede kwartaal van 2021 zo'n 34.000 zzp’ers in het onderwijs actief. Een aantal dat zich laat vergelijken met de afgelopen jaren.
ZZP onderwijs: schijnzelfstandigheid
Tegelijkertijd liggen deze zelfstandige docenten steeds meer onder vuur. Het hete hangijzer voor de Belastingdienst is namelijk de vraag of zzp'ers überhaupt wel in het onderwijs kúnnen werken.
Een freelance docent werkt volgens een vast rooster en kan daardoor zijn werk niet volledig naar eigen inzicht uitvoeren. Volgens de fiscus is hij daardoor geen zelfstandige, maar een werknemer met een fictieve dienstbetrekking: een schijnzelfstandige dus.
Terwijl de freelancer in het onderwijs wel belastingvoordeel heeft door middel van:
Criteria Belastingdienst
Maar om als freelancer in het onderwijs gebruik te mogen maken van deze belastingvoordelen, is het wel van belang dat de Belastingdienst je ziet als ondernemer. Je moet aan een aantal belangrijke criteria voldoen. Zo kijkt de fiscus onder andere naar of je:
- voldoende winst maakt
- meerdere opdrachtgevers hebt
- jouw bedrijf voldoende promoot (denk aan een eigen website of het plaatsen van advertenties),
- ondernemersrisico loopt
- genoeg uren in jouw bedrijf stopt (er geldt een minimaal urencriterium van 1.225 uur per jaar)
Daarnaast moet je als freelancer veel zaken zelf regelen. Je ontvangt geen vakantiegeld of pensioen, bij ziekte kun je niet werken, je moet je administratie opzetten en zelf je belastingaangifte verzorgen. Verder ben je niet automatisch verzekerd tegen bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid. Je moet zelf verzekeringen afsluiten voor de risico's die je loopt en die je graag wilt afdekken.
Wet DBA voor freelancers in het onderwijs
De Belastingdienst worstelt al jaren met het aanpakken van schijnzelfstandigheid onder zzp’ers.
De maatregelen die worden genomen, verminderen deze constructies, maar gaan tegelijkertijd ten koste van de zzp'ers die wel degelijk meerdere opdrachtgevers hebben.
Denk aan een freelance journalist die een dag per week als docent maatschappijleer werkt of een college geeft over onderzoeksjournalistiek.
Wat staat er in een goed ondernemingsplan voor zzp’ers? Download een gratis voorbeeld met tips en cijfers.
Wet DBA zorgt voor verwarring bij zzp'ers
Het onderwijs ligt dus al langer onder de loep en omdat er nog altijd geen eenduidig landelijk beleid is over het inhuren van zzp'ers, weten onderwijsinstellingen vaak niet waar ze aan toe zijn.
Net na de afschaffing van de VAR-verklaring namen ze maar het zekere voor het onzekere: een aantal instellingen stopte met het inhuren van freelance docenten.
De introductie van de modelovereenkomst en de wet DBA hadden de oplossing voor alle onzekerheden moeten zijn, maar zorgden juist voor veel verwarring en discussie.
Webmodule voor freelance docenten
Het kabinet broedde vervolgens lang op een alternatief, dat in 2021 concreet moest zijn: de opdrachtgeversverklaring. Dit is een webmodule waarin opdrachtgevers de aard van een samenwerking met een zzp'er vastleggen.
Het kabinet is op dit moment bezig met het uitwerken van de plannen, uit de pilot bleek namelijk dat de webmodule niet duidelijk genoeg uitsluitsel geeft over de aard van de samenwerking.
Handhaving en boetes wet DBA
Er wordt alleen op schijnzelfstandigheid gehandhaafd bij kwaadwillendheid. Dit zijn de 'spelregels' die momenteel gelden:
- Opdrachtgevers betalen wel een boete of naheffing als zij na controle door de Belastingdienst én na een waarschuwing de schijnzelfstandigheid voortzetten.
De overheid gaat extra onderzoek doen naar bedrijven waarbij er een vermoeden van kwaadwillendheid is. Denk aan bedrijven die veel zzp'ers inhuren tegen zeer lage uurtarieven. - Blijkt bij een controle dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, maar is er geen sprake van kwaadwillendheid? Dan handhaaft de Belastingdienst nog niet, maar krijg je 'aanwijzingen'.
Je moet dan met de aanwijzingen aan de slag gaan om ervoor te zorgen dat er een vaste dienstbetrekking komt óf een relatie zzp-opdrachtgever.
Tijdelijke contracten voor freelance docenten
Sommige scholen geven zzp'ers nu ook tijdelijke contracten om geen risico te lopen, de zogenaamde flexleerkracht. Dit heeft voor- en nadelen. Met een tijdelijk contract leg je jezelf vast, je uurtarief keldert, je moet sociale premies afdragen, je raakt een opdrachtgever kwijt en je gewerkte uren tellen niet meer mee voor het urencriterium.
Indien je als flexleerkracht twee dagen lesgeeft op een school, dan ben je dus 40 procent van de werkweek in dienst. Om aan het urencriterium van 1.225 uur te voldoen en als zzp’er in aanmerking te komen voor de fiscale voordelen, moet je de rest van het jaar bijna alle mogelijke uren van de week actief zijn met je onderneming.
Voordelen tijdelijk contract freelance docent
Natuurlijk heeft een tijdelijk contract ook voordelen voor een freelancer. Je bent maandelijks verzekerd van een bepaald inkomen, je krijgt vakantiegeld, de school betaalt de werkgeverspremie voor je ziektekosten, je bouwt pensioen op, je krijgt een dertiende maand én je wordt doorbetaald bij ziekte.
Als je het verder goed regelt, heb je zelfs een AOV - tot een bepaald bedrag, meestal is dit 70 procent van het loon van je werkgever.
Check als freelance docent afspraken met de Belastingdienst
Zolang er nog geen landelijk beleid is voor freelance docenten, is het verstandig om je vooraf door de desbetreffende onderwijsinstelling goed te laten informeren.
- Wat zijn hun afspraken met de Belastingdienst en wat zijn de consequenties voor jou?
- Kom je in de knel met je urencriterium?
- Houd je, als de school blijkt weg te vallen als opdrachtgever, nog wel genoeg opdrachtgevers over?
Overleg daarnaast met je accountant wat de fiscale gevolgen zijn als je iedere keer een tijdelijk contract moet tekenen.
Rabo SmartPin voor huiswerkbegeleiders
Met de Rabo SmartPin app en een mobiele kaartlezer verander je jouw telefoon of tablet in een betaalautomaat. Zo kunnen jouw klanten veilig pinnen en is de betaling snel afgehandeld. Handig als jij je bijvoorbeeld richt op huiswerkbegeleiding en vaak thuis leerlingen ontvangt.
Mariska van Rijsbergen uit Veldhoven geeft bijles op het gebied van natuur-wis- en scheikunde. Ooit begonnen als bijbaantje met bijles voor de dochter van een vriendin, is haar week tegenwoordig gevuld met 20-24 lessen. Er is zelfs een wachtlijst voor haar bijlessen.
Rabo SmartPin is voor Mariska de ideale manier om de leerlingen en studenten direct te laten betalen via pin. "Pinnen in zijn algemeenheid scheelt voor mij een hoop ergernis, omdat ik niet meer actief achter mijn geld aan hoef als er te laat wordt betaald."
Het feit dat haar klanten nu met pin kunnen betalen, scheelt zowel haar als de leerling (of ouders) aanzienlijk veel tijd. "Grappig is dat leerlingen vroeger regelmatig te laat op de bijles kwamen, omdat ze nog contant geld moesten halen bij de bank. Ik ging dit vervolgens weer storten. Dat voelde als een omgekeerde wereld."
Freelancen onderwijs: meest gestelde vragen
- Wat verdien je met freelancen in het onderwijs?
Als zzp'er of freelancer in het onderwijs verdien je, gemiddeld gesproken, € 70 per uur. We spreken dan wel over het voortgezet onderwijs. Lees de aandachtspunten om als zzp docent aan de slag te gaan. - Wat is een tweedegraads bevoegdheid?
Met een tweedegraads bevoegdheid mag je in de onderbouw van havo/vwo, het vmbo, het voortgezet speciaal onderwijs, het praktijkonderwijs, het mbo en het primair onderwijs lesgeven. - Hoe word je gastdocent?
In principe word je gastdocent door gevraagd te worden door een onderwijsinstelling om les te geven. Je hebt geen bevoegdheid nodig om als gastdocent les te mogen geven.
Tips van de redactie
Modelovereenkomst voor ZZP’ers: de nieuwe VAR
Freelancer zijn en ondernemen: zo zit dat
Het urencriterium: hoe werkt dat?
Zelfstandigenaftrek en startersaftrek: zo zit dat
5 musthave verzekeringen voor ZZP'ers
